Trwa czas przyjmowania wniosków o zasiłek rodzinny na nowy okres, który rozpocznie się z dniem 1 listopada 2020 r. To jednak nie jedyne świadczenie, które przyznawane jest na 12-miesięczny okres, zwany okresem zasiłkowym. W zasadzie tylko nieliczne świadczenia rodzinne należne są dłużej niż przez 12 miesięcy.

Koszyk świadczeń rodzinnych

Do świadczeń rodzinnych zaliczają się:

• zasiłek rodzinny oraz dodatki do tego świadczenia (patrz tabela),
• świadczenia opiekuńcze, tj.:
  • zasiłek pielęgnacyjny,
  • specjalny zasiłek opiekuńczy oraz
  • świadczenie pielęgnacyjne,
• jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka, zwana becikowym,
• świadczenie rodzicielskie oraz
• przyznawana(-e) przez radę gminy w drodze uchwały zamieszkałym na terenie jej działania osobom:
  • jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia ich dziecka i/lub,
  • inne świadczenia na rzecz rodziny,

finansowana(-e) ze środków własnych gminy.

Szczegółowe zasady ich przyznawania zostały określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111).

Na wniosek

Ustalenie prawa do każdego z ww. świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek:

• małżonków/jednego z małżonków,
• rodziców/jednego z rodziców,
• opiekuna faktycznego lub prawnego dziecka,
• rodziny zastępczej niezawodowej,
• osoby uczącej się,
• pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub
• innej osoby upoważnionej do reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej,
• osób, na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny.

Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie.

Na okres zasiłkowy

Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, z wyjątkiem wskazanych przez ustawodawcę świadczeń, tj.:

• niektórych dodatków do zasiłku rodzinnego,
• becikowego,
• zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
• świadczenia rodzicielskiego,

przyznawanych jednorazowo albo na okres krótszy lub dłuższy niż 12 miesięcy – patrz tabela.

Na okres zasiłkowy przyznawane więc są:

• zasiłek rodzinny z większością dodatków do tego świadczenia oraz
• specjalny zasiłek opiekuńczy,

tj. świadczenia, których warunkiem uzyskania jest spełnienie kryterium dochodowego.

Przy ustalaniu prawa do tych świadczeń brany jest pod uwagę odpowiednio:

• przeciętny miesięczny dochód wszystkich członków rodziny/osoby uczącej się albo
• łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę,

osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z uwzględnieniem dochodu uzyskanego i wyłączeniem dochodu utraconego.

Nowy okres zasiłkowy jest również dla niektórych rodziców lub opiekunów dziecka szansą na uzyskanie becikowego, mimo że jest to świadczenie jednorazowe. Może się bowiem okazać, że np. w obecnym okresie zasiłkowym nie zostało, a w nadchodzącym zostanie spełnione kryterium dochodowe przewidziane dla tego świadczenia.

Ciągłość w wypłacie świadczenia

Prawo do świadczeń rodzinnych przyznawanych na okres zasiłkowy ustala się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego.

Aby zatem uzyskać prawo do zasiłku rodzinnego i stosownych dodatków oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego od pierwszego miesiąca nowego okresu zasiłkowego, z wnioskiem o te świadczenia z założenia należy wystąpić nie później niż do 30 listopada danego roku. Z tym zastrzeżeniem, że jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

W przypadku ustalania prawa do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym przypadku bowiem prawo do świadczeń rodzinnych ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż do końca okresu zasiłkowego.

autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 76 (1742) z dnia 2020-09-21

Dokumentacja pracownicza po zmianach. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl