W przypadku nieuregulowania przez dłużnika całości (lub części) należności wynikającej z faktury będzie on miał obowiązek skorygowania całości (lub części) uprzednio odliczonego z tego tytułu podatku naliczonego. Dłużnik do dokonania korekty będzie zobowiązany niezależnie od tego, czy jego wierzyciel skorygował VAT należny, czy też nie.
Warunki skorzystania z ulgi na złe długi
Od nowego roku zmienią się przepisy określające zasady korzystania przez podatników z tzw. ulgi na złe długi. Korekta podatku należnego dotyczyć może wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Obecnie, aby podatnik mógł dokonać odpowiedniej korekty podatku należnego z tytułu dostawy towarów czy usług, które nie zostały opłacone przez kontrahenta, musi upłynąć 180 dni od terminu płatności (oraz muszą być spełnione dodatkowe warunki). Celem lepszego udostępnienia możliwości skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi termin ten skrócono ze 180 dni do 150 dni.
Dotychczas, aby wierzyciel (podatnik) mógł z niej skorzystać, musiał spełnić łącznie następujące warunki:
- dostawa towaru lub świadczenie usług były dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
- wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
- wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
- wierzytelności nie zostały zbyte,
- od daty wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności, nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
- wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
Określa to art. 89a ust. 2 ustawy o VAT.
Od 1 stycznia 2013 r. usunięto (jako zbędne) z tego przepisu dwa warunki dokonania korekty:
a) obowiązek uprzedniego wykazania niezapłaconych wierzytelności w deklaracji jako obrotu opodatkowanego wraz z podatkiem należnym (pkt 2),
b) niezbycia wierzytelności (pkt 4).
Przy czym ostatni z ww. warunków został przeniesiony do art. 89a ust. 3.
Jednak w celu zabezpieczenia interesów budżetu państwa wprowadzono dodatkowy warunek dokonania korekty. Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której będzie dokonana korekta, dłużnik nie może pozostawać w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Jak zapewniał projektodawca, spełnienie tego warunku nie będzie szczególnie utrudnione z uwagi na możliwość natychmiastowego zweryfikowania tych warunków w CEIDG lub KRS udostępnionych w internecie w trybie on-line.
Od nowego roku wierzyciel nie będzie miał obowiązku zawiadamiania dłużnika o zamiarze skorygowania VAT należnego.
Należy pamiętać, że tak jak obecnie, korekta podatku należnego w ramach ulgi na złe długi będzie możliwa, jeżeli od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Skutki skorzystania z ulgi
Jak wskazano w art. 89a ust. 3 ustawy o VAT, podatnik (wierzyciel) będzie mógł skorygować podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego począwszy od okresu, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem, że do dnia złożenia deklaracji z tą korektą płatność nadal nie została dokonana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Przy czym podatnik (wierzyciel) nie będzie miał obowiązku, tylko prawo do dokonania takiej korekty i będzie mógł jej dokonać w terminie późniejszym niż wyżej wskazany.
Wierzyciel nadal, tak jak obecnie, będzie musiał zawiadomić właściwy dla siebie urząd skarbowy o dokonanej korekcie wraz ze wskazaniem jej kwoty oraz danych dłużnika (art. 89a ust. 5 ustawy o VAT). Informacja ta będzie składana równocześnie z deklaracją podatkową, w której dokonuje się korekty.
Obowiązki dłużnika
W przypadku nieuregulowania przez dłużnika całości (lub części) należności wynikającej z faktury będzie on miał obowiązek skorygowania całości (lub części) uprzednio odliczonego z tego tytułu podatku naliczonego (art. 89b ust. 1 i 2 ustawy o VAT). Należy pamiętać, że inaczej, jak to jest obecnie, dłużnik będzie miał obowiązek do dokonania korekty niezależnie od tego, czy jego wierzyciel skorygował VAT należny, czy też nie. Korekty tej będzie musiał dokonać w rozliczeniu za okres, w którym upłynie 150. dzień od dnia upływu terminu płatności danej faktury. Tak więc od nowego roku podatnicy będą musieli monitorować swoje niezapłacone należności, aby w sytuacji, gdy minie 150. dzień od terminu płatności, dokonać stosownej korekty podatku naliczonego.
Dłużnik nie będzie zobowiązany do dokonania korekty tylko wówczas, gdy ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu tego okresu rozliczeniowego.
W sytuacji gdy dłużnik nie dokona obowiązkowej korekty VAT naliczonego, wówczas organ lub organ kontroli skarbowej nałoży na niego sankcję (dodatkowe zobowiązanie podatkowe). Określa to nowo dodany art. 89b ust. 6 ustawy o VAT. Sankcja ta, w wysokości 30% kwoty podatku naliczonego podlegającego korekcie, nie będzie nakładana jedynie w przypadku osób fizycznych, które będą podlegać odpowiedzialności karnej na gruncie Kodeksu karnego skarbowego.
Przepisy przejściowe
Dotychczasowe zasady korzystania z ulgi na złe długi mają zastosowanie do wierzytelności, które powstały do końca roku 2012, z wyjątkiem sytuacji, gdy ich nieściągalność zostanie uprawdopodobniona zgodnie z nowym brzmieniem art. 89a ust. 1a już w 2013 r., tj. w tym roku upłynie 150. dzień od dnia upływu terminu ich płatności.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 16.11.2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. poz. 1342)
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 105 (937) z dnia 2012-12-31
Płace w sytuacjach wątpliwych. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
