Od 1 stycznia 2019 r. zaczęła obowiązywać część zmian, jakie resort finansów zaplanował wprowadzić do przepisów ustawy o VAT. Zmiany dotyczą m.in. wskazania, kiedy będzie mogło nastąpić obniżenie stawek VAT, a także skrócenia terminu, w którym podatnik może skorzystać z ulgi na złe długi.
Wysokość stawek VAT
Stawki podatku w wysokości 23% i 8%, stawka zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych w wysokości 7% oraz stawka ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych w wysokości 4% miały obowiązywać do 31 grudnia 2018 r.
Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o VAT (Dz. U. z 2018 r. poz. 2392) dotycząca skorelowania poziomu stawek podatku ze stanem finansów publicznych zakłada uzależnienie poziomu stosowanych stawek VAT od kondycji gospodarki, a więc i stanu finansów państwa, tj. od następujących wskaźników:
- relacji państwowego długu publicznego netto do produktu krajowego brutto (o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy o finansach publicznych) oraz
- sumy corocznych różnic pomiędzy wartością relacji wyniku nominalnego do produktu krajowego brutto oraz poziomem średniookresowego celu budżetowego (o której mowa w art. 112aa ust. 5 ustawy o finansach publicznych).
Zgodnie z nowelizacją obowiązujące do końca 2018 r. stawki podatku VAT są stosowane także w 2019 r., aż do końca roku następującego po roku, dla którego omawiane wskaźniki będą na określonym poziomie (tj. relacja ta będzie nie większa niż 43% i suma będzie nie mniejsza niż 6%).
Zmiany w zakresie rejestracji podatników VAT
Od 2 stycznia tego roku obowiązują także zmiany do ustawy o VAT wprowadzone ustawą o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2354). Nowelizacja ta wprowadza zmiany w przepisach dotyczących zasad rejestrowania i wyrejestrowywania podatników z rejestru VAT. Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów, przy wprowadzaniu tych zmian dla prawidłowego funkcjonowania systemu podatku VAT, zarówno z punktu widzenia ochrony interesów budżetu państwa, jak i ochrony uczciwych podatników, duże znaczenie ma utrzymanie rejestru podatników VAT czynnych w jak najbardziej aktualnym stanie.
Na wniosek zainteresowanego, naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Aby mógł on udzielić prawdziwej informacji, istotne jest, żeby prowadzony rejestr był aktualny.
Wprowadzone od dnia 2 stycznia 2019 r. zmiany polegają na dalszej modyfikacji zasad rejestrowania i wyrejestrowywania podatników z rejestru VAT, umożliwiając organom podatkowym dokonanie odmowy rejestracji lub wyrejestrowanie z rejestru podatników VAT w przypadkach wydania przez sąd orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem organ podatkowy po powzięciu informacji o takim orzeczeniu sądu dokona właściwych czynności bez konieczności zawiadamiania podatnika.
Ulga na złe długi
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz. U. z 2018 r. poz. 2244) wprowadziła od 1 stycznia 2019 r. także zmiany w przepisach ustawy o VAT. Dotyczą one ulgi na złe długi. W celu upowszechnienia możliwości skorzystania przez wierzyciela, który nie otrzymał swojej należności, z tej ulgi, skrócono termin na dokonanie przez wierzyciela korekty.
Zmiany wprowadzone w ust. 1a art. 89a ustawy o VAT (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.) pozwalają na zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz związanego z nią podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku niezapłaconych wierzytelności (które nie zostały także zbyte), od których terminu płatności upłynęło już 90 dni.
Analogicznie wprowadzono także zmiany po stronie dłużników (art. 89b ust. 1-2 ustawy o VAT) polegające na skróceniu terminu ze 150 do 90 dni na dokonanie przez nich obowiązkowej korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z faktury, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z tej faktury. Zmiany art. 89b ust. 1-2 ustawy o VAT nakładają na dłużnika obowiązek dokonania takiej korekty, pozostawiając możliwość uniknięcia tego obowiązku w przypadku uregulowania należności odpowiednio w całości lub w części lub gdy dłużnik jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Ustawa ta wprowadziła także zmiany do art. 87 ust. 5, 5a i 6 ustawy o VAT, polegające na odstąpieniu od wymagania odrębnego składania (wraz z deklaracją) umotywowanego wniosku o zwrot podatku oraz wniosku o zwrot w przyspieszonym terminie. Ministerstwo Finansów uznało, że składanie odrębnego wniosku jest zbyteczne, bo samo złożenie deklaracji z wykazaną kwotą do zwrotu na rachunek bankowy podatnika z określonym terminem zwrotu może być potraktowane jak wniosek o zwrot.
Bony na towary/usługi
Od 1 stycznia 2019 r. zaczęły także obowiązywać przepisy nowelizacji ustawy o VAT. Celem tej nowelizacji jest wprowadzenie rozwiązań wdrażających przepisy unijne dotyczące bonów na towary lub usługi (dyrektywa 2016/1065) oraz świadczenia usług na odległość (dyrektywa 2017/2455).
Celem dyrektywy 2016/1065 jest uproszczenie, modernizacja i ujednolicenie przepisów dotyczących VAT mających zastosowanie do bonów na towary lub usługi.
Nowe przepisy mają zastosowanie wyłącznie do bonów wyemitowanych po 31 grudnia 2018 r. Nowelizacja ustawy o VAT wprowadza m.in. definicje bonu, bonu jednego przeznaczenia (bon SPV) i bonu różnego przeznaczenia (bon MPV). Nowe przepisy określają także zasady opodatkowania transakcji z użyciem bonów. Bon jednego przeznaczenia ma podlegać opodatkowaniu VAT już w momencie jego wydania, natomiast bon różnego przeznaczenia – w momencie jego realizacji. Określają także regulacje dotyczące podstawy opodatkowania dla transakcji z użyciem bonów różnego przeznaczenia.
Natomiast celem dyrektywy 2017/2455 jest zmniejszenie kosztów i uciążliwości związanych z rozliczaniem VAT od usług elektronicznych (telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych) świadczonych konsumentom z innych niż Polska państw UE. W związku z tym w znowelizowanym art. 28k ustawy o VAT wprowadzono próg odnoszący się do rocznej wartości netto usług elektronicznych (świadczonych unijnym konsumentom spoza Polski) – do wysokości którego unijni podatnicy mogą rozliczać VAT z tytułu wykonywania takich usług według reguł obowiązujących dla transakcji krajowych, w państwie członkowskim ich siedziby. Limit ten wynosi 42.000 zł. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest korzystne dla małych i średnich firm oraz podmiotów typu start-up, jednak podatnicy mogą sami zdecydować, czy rozliczać VAT w państwach UE odbiorców ich usług.
Od początku tego roku istnieje też możliwość rozliczania usług elektronicznych w tzw. małym punkcie kompleksowej obsługi (MOSS) przez podatników niemających siedzib swoich firm w państwach unijnych, ale zarejestrowanych do celów VAT w jednym lub większej liczbie państw UE (prowadzących tam okazjonalnie transakcje podlegające opodatkowaniu).
Zmiany w zwolnieniach
Ustawą o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2215) wprowadzono zmiany do art. 43 ustawy o VAT polegające na dodaniu w ust. 1 tego przepisu w pkt 12 lit. g. W związku z tym zwolnione z VAT są usługi zarządzania pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy o pracowniczych planach kapitałowych.
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 1 (1563) z dnia 2019-01-03
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKsiegowego.pl
