Obowiązek wyznaczenia dodatkowego dnia wolnego za święto przypadające w sobotę wynika ze sposobu ustalania wymiaru czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Służy on zapewnieniu pracownikom właściwej liczby dni i godzin pracy w okresie rozliczeniowym obejmującym takie święto.

Obliczanie wymiaru czasu pracy

Podstawą planowania czasu pracy pracowników jest prawidłowo ustalony wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
• odejmując 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela (art. 130 K.p.).

Obowiązujące w Polsce święta wskazuje ustawa o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2015 r. poz. 90). Do końca 2017 r. przypadają jeszcze cztery dni świąteczne, wskazane w powołanej ustawie, a mianowicie: 1 listopada – Wszystkich Świętych, 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości, 25 i 26 grudnia – pierwszy i drugi dzień Bożego Narodzenia. Każde z tych świąt, gdyż wszystkie występują w dniach od poniedziałku do soboty, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Jednak tylko święto 11 listopada br. przypada w sobotę, co w konsekwencji może wymagać wyznaczenia pracownikom innego dnia wolnego od pracy.

Zatrudnieni od poniedziałku do piątku

Duża grupa pracowników wykonuje pracę w stałym rozkładzie po 8 godzin od poniedziałku do piątku. Osobom tym pracodawcy są obowiązani wyznaczyć dodatkowy dzień wolny od pracy za święto 11 listopada 2017 r. Wskazanie dodatkowego dnia wolnego powinno przypadać w tym samym okresie rozliczeniowym co święto, gdyż tylko wówczas rozkładowa liczba godzin pracy będzie zgodna z wymiarem czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Niezależnie więc od tego, czy w zakładzie obowiązują 1-miesięczne czy np. 3-miesięczne okresy rozliczeniowe, to za święto 11 listopada br., gdy w zakładzie obowiązuje podstawowa organizacja od poniedziałku do piątku, należy pracownikom w takim okresie rozliczeniowym wskazać dodatkowy dzień wolny od pracy (przykład). Jeżeli pracodawca nie wskaże w tym okresie dodatkowego dnia wolnego, to pracownicy przepracują większą niż obowiązująca liczbę godzin. Spowoduje to naruszenie wymiaru czasu pracy (a także zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy) i wystąpienie godzin nadliczbowych średniotygodniowych.

Trzeba zaznaczyć, że organizacja czasu pracy w firmie należy do uprawnień pracodawcy, zatem może on wskazać ten dzień wolny w różnych terminach dla określonych grup pracowników lub też w jednym terminie.

Choroba pracownika w sobotnie święto

W sytuacji gdy pracownik w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, będącym jednocześnie dniem świątecznym, był niezdolny do pracy z powodu choroby, pracodawca ma również obowiązek wyznaczenia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy za to święto. We wskazanych okolicznościach wymiar czasu pracy pracownika oblicza się zgodnie z art. 130 K.p., czyli tak jak ogółu zatrudnionych. Przy czym podlega on obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy (art. 130 § 3 K.p.).

Natomiast jeżeli pracownik był nieobecny w pracy, np. z powodu choroby, w dniu wyznaczonym jako dzień wolny za święto przypadające w sobotę, pracodawca nie ma podstaw do udzielenia mu kolejnego, innego dnia wolnego od pracy. Także w tym przypadku zastosowanie znajduje metodyka obliczania wymiaru czasu pracy określona w art. 130 K.p., łącznie z zasadą obniżania wymiaru czasu pracy o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Dzień wolny dla niepełnoetatowców

W przypadku pracowników niepełnoetatowych ich wymiar czasu pracy ustala się zgodnie z art. 130 K.p. (tak jak dla pracownika pełnoetatowego) i następnie obniża odpowiednio do wielkości niepełnego etatu. Obliczeń dokonuje się w odniesieniu do przyjętego okresu rozliczeniowego. W podanych okolicznościach obowiązek udzielenia pracownikowi niepełnoetatowemu dnia wolnego za święto przypadające w sobotę będącą dniem wolnym od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wystąpi, gdy wykonuje on pracę w podstawowej organizacji od poniedziałku do piątku, w dobowym wymiarze czasu pracy zmniejszonym proporcjonalnie do wielkości jego etatu.

Natomiast jeżeli pracownik niepełnoetatowy wykonuje pracę w tzw. zmiennym rozkładzie, wyznaczenie dodatkowego dnia wolnego za święto będzie zależało od porównania obowiązującego w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy z rozkładem czasu pracy tego pracownika.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)

autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 85 (1439) z dnia 2017-10-23

Zlecenie i dzieło w praktyce i orzecznictwie. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl