Do urlopów pracowniczych z tytułu rodzicielstwa należą m.in. urlop macierzyński, rodzicielski i ojcowski. Urlop ojcowski jest najkrótszym z urlopów rodzicielskich i, ze względu na czas trwania, stosunkowo mało elastycznym w wykorzystaniu. Możliwości jego podziału są dość ograniczone, a przerwanie urlopu może mieć miejsce tylko w jednym przypadku.
Urlop tylko dla ojca dziecka
Pracownik – ojciec dziecka ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Zgodnie z art. 1823 § 1 K.p. może on z niego skorzystać do:
- ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo
- upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.
Wymogiem formalnym udzielenia urlopu ojcowskiego jest złożenie wniosku w tej sprawie przez pracownika, w terminie co najmniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Do wniosku pracownik dołącza dokumenty określone w § 21 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243). Chodzi tu o:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka albo kopie tych dokumentów,
- oświadczenie pracownika – ojca wychowującego dziecko, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części,
- kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, w przypadku gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu ojcowskiego albo jego części na dziecko przysposobione,
- kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.
We wniosku o urlop ojcowski pracownik wskazuje swoje imię i nazwisko oraz okres, na który ma być udzielony urlop ojcowski albo jego część.
Należy nadmienić, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości łączenia korzystania z urlopu ojcowskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił tego urlopu. Możliwa jest natomiast praca w tym czasie u innego pracodawcy. W okresie korzystania z omawianego urlopu pracownikowi przysługuje szczególna ochrona zatrudnienia, którą uchyla tylko upadłość lub likwidacja pracodawcy bądź wystąpienie przesłanek uzasadniających dyscyplinarne zwolnienie pracownika.
Pracownik – ojciec dziecka ma prawo do urlopu ojcowskiego, nawet jeżeli matka dziecka nie jest aktywna zawodowo i poświęca cały swój czas na opiekę nad dzieckiem.
Tylko choroba dziecka przerywa urlop
Do urlopu ojcowskiego stosuje się odpowiednio m.in. art. 181 K.p., zgodnie z którym – w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej – pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać później, po wyjściu dziecka ze szpitala. Odpowiednie stosowanie przywołanej regulacji pozwala na przerwanie urlopu ojcowskiego w razie hospitalizacji dziecka. Pracownik – ojciec dziecka może wówczas wykorzystać pozostałą część wspomnianego urlopu po wyjściu dziecka ze szpitala. W art. 1823 § 3 K.p. brak jest jednak odesłania do art. 180 § 10 K.p., którego odpowiednie stosowanie dałoby prawo do przerwania urlopu ojcowskiego również w przypadku hospitalizacji pracownika-ojca. W tej sytuacji nasze Wydawnictwo zwróciło się do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z zapytaniem, czy możliwe jest – w przypadku hospitalizacji pracownika – ojca dziecka – przerwanie urlopu ojcowskiego oraz wykorzystanie jego pozostałej części, nieodpowiadającej co do długości jednemu lub dwóm tygodniom, w terminie późniejszym. Jeśli tak, to czy przyczyną przerwania urlopu ojcowskiego może być również inna okoliczność, np. wypadek pracownika powodujący niezdolność do pracy lub jego „zwykła” choroba albo inne okoliczności losowe?
Ministerstwo w odpowiedzi udzielonej naszemu Wydawnictwu w dniu 8 września 2021 r. stanęło na stanowisku, że przerwanie urlopu ojcowskiego możliwe jest wyłącznie w przypadku hospitalizacji dziecka, a hospitalizacja pracownika lub inne obiektywne okoliczności pozwalają jedynie na przesunięcie, w uzgodnieniu z pracodawcą, terminu jeszcze nierozpoczętego urlopu ojcowskiego (patrz ramka).
|
„(…) zasady i warunki udzielania i wykorzystywania urlopu ojcowskiego, a także prawne możliwości przesunięcia ustalonego terminu urlopu oraz przerwania urlopu z możliwością późniejszego wykorzystania pozostałej jego części określa art. 1823 Kodeksu pracy. Z treści powołanej regulacji wynika, że okolicznością uzasadniającą przerwanie trwającego urlopu ojcowskiego z możliwością wykorzystania pozostałej jego części w terminie późniejszym jest hospitalizacja dziecka pracownika (art. 1823 § 3 k.p.). W związku z tym, w ocenie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, wystąpienie innych niż hospitalizacja dziecka okoliczności (np. czasowa niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby, jego hospitalizacja) nie uprawnia pracownika do skorzystania z możliwości przerwania trwającego urlopu ojcowskiego i wykorzystania jego pozostałej części w terminie późniejszym. Jeżeli natomiast obiektywne okoliczności uniemożliwiające korzystanie z urlopu ojcowskiego, lub z jego określonej w Kodeksie pracy części (…) wystąpiłyby przed ustalonym terminem jego wykorzystania, to w ocenie resortu, nie ma przeszkód prawnych, aby pracownik porozumiał się z pracodawcą w sprawie ewentualnej zmiany/przesunięcia tego terminu na czas późniejszy, z zachowaniem kodeksowego terminu na wykorzystanie tego urlopu (…)”. Odpowiedź Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 września 2021 r., udzielona na zapytanie naszego Wydawnictwa |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)
autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 94 (1865) z dnia 2021-11-25
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.ZasilekChorobowy.pl
