Do końca 2013 r. w przypadku usług transportu towarów świadczonych na terytorium kraju obowiązek podatkowy powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, od dnia wykonania usługi. Natomiast od 1 stycznia 2014 r. do usług transportowych stosuje się zasady ogólne w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego.
Obowiązek podatkowy
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W ust. 2 tego artykułu wskazano, że w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania jej części, dla której to części określono zapłatę.
Natomiast usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia wykonania tej usługi. Usługę wykonywaną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Należy przy tym pamiętać, że obecnie dla powstania obowiązku podatkowego co do zasady nie ma znaczenia chwila wystawienia faktury.
Jeżeli przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty (przedpłatę, zaliczkę itp.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wpłynięcia tej wpłaty (w odniesieniu do tej otrzymanej części, o czym mowa w art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).
W przypadku świadczenia usług transportowych ważne jest ustalenie momentu ich wykonania. Jak wyjaśniają organy podatkowe, za moment wykonania usługi transportowej należy uznać chwilę, w której następuje realizacja końcowego efektu danej usługi. Z uwagi na to, że istotą usługi transportowej jest przewiezienie osób lub ładunku w określone miejsce (dostarczenie w dane miejsce), należy przyjąć, że usługa ta zostaje z reguły wykonana z momentem dostarczenia osób (towaru) na miejsce przeznaczenia.
Transport świadczony w sposób ciągły
W praktyce zdarza się, że usługi transportu towarów wykonywane są na rzecz kontrahenta w sposób powtarzalny z dużą częstotliwością. Jak wskazano wcześniej, w przypadku usług o charakterze ciągłym, usługę taką uznaje się za wykonaną co do zasady z chwilą upływu każdego okresu rozliczeniowego, do którego odnoszą się ustalone terminy płatności lub rozliczeń.
Przepisy o VAT nie definiują pojęcia „sprzedaży o charakterze ciągłym”. NSA w wyroku z dnia 17 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK 935/11, wyjaśnił, że sprzedaż o charakterze ciągłym polega na świadczeniach ciągłych podatnika, obejmujących pewne stałe zachowania w czasie trwania stosunku obligacyjnego, zaspokajające interes odbiorcy tych świadczeń, poprzez ich trwały – pod względem czasowym i funkcjonalnym – charakter oraz cechujące się niemożliwością wyodrębnienia powtarzających się czynności podatnika, co jest charakterystyczne dla świadczeń ciągłych (okresowych).
Jeżeli więc w takiej sytuacji strony ustalą następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń (np. miesięczne), to wówczas usługi transportowe zostaną uznane za wykonane z upływem przyjętego okresu rozliczeniowego (tj. np. 31 maja 2014 r., 30 czerwca 2014 r. itd. – gdy ustalono miesięczne okresy rozliczeniowe) i wtedy też powstanie obowiązek podatkowy z tytułu ich świadczenia. Jeśli jednak przed upływem okresu rozliczeniowego zostanie uregulowana należność, to obowiązek podatkowy powstaje już z chwilą otrzymania tej należności.
Kiedy faktura?
Generalnie fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę lub otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy (art. 106i ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT). Ponadto obecnie faktury mogą być wystawiane również przed wykonaniem usługi transportowej lub przed otrzymaniem całości lub części zapłaty na poczet wykonania tej usługi (art. 106i ust. 7 ustawy o VAT). Faktury te jednak nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi lub przed otrzymaniem zaliczki. Zastrzeżenia tego nie stosuje się do wystawiania faktur w zakresie świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3 ustawy, jeżeli zawierają one informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczą (art. 106i ust. 8 ustawy o VAT).
Jeżeli jednak usługa transportowa jest świadczona dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to po stronie wykonawcy usługi nie powstaje obowiązek wystawienia faktury. Trzeba ją sporządzić, jeżeli nabywca usługi tego zażąda, a żądanie to złoży w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę lub otrzymano całość lub część zapłaty. Taką fakturę należy wystawić:
- nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania usługi lub otrzymania całości lub części zapłaty – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostanie zgłoszone do końca miesiąca, w którym wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty,
- nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania – jeżeli zostało ono zgłoszone po upływie miesiąca, o którym mowa wyżej.
„Charakter świadczonych przez Wnioskodawcę usług – usług transportowych cechujących się dużą częstotliwością, powtarzalnością, pozostawaniem w gotowości do ich świadczenia – oraz fakt, że strony umowy uzgodniły, że rozliczenia z tytułu wykonania tych usług właśnie z uwagi na ich specyfikę będą dokonywane w ustalonych okresach rozliczeniowych, determinują, że obowiązek podatkowy dla Wnioskodawcy powstanie zgodnie z dyspozycją art. 19a ust. 3 ustawy”.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 marca 2014 r, nr ILPP5/443-266/13-2/KG
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 43 (1084) z dnia 2014-05-29
Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów w 2014 r. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
zainteresowanym tym tematem polecam również zajrzeć tutaj http://aty.pl/uslugi-transportowe-a-vat/