Przyspieszenie amortyzacji może nastąpić w różnych formach. Przedsiębiorca może korzystać m.in. z podwyższonych oraz indywidualnych stawek amortyzacyjnych, a także amortyzacji dokonywanej metodą degresywną. Coraz popularniejsza staje się również tzw. jednorazowa amortyzacja. W tym zakresie opcje są dwie. Pierwsza, będąca pomocą de minimis, przeznaczona jest dla podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w roku podatkowym oraz tzw. małych podatników. Z drugiej mogą korzystać wszyscy podatnicy, ale nie dotyczy ona wszystkich środków trwałych.
Jaki limit i składniki?
Jedna z form jednorazowej amortyzacji przewidziana została dla każdego podatnika, u którego nakłady na środki trwałe w danym roku podatkowym wyniosły co najmniej 10.000 zł i nie przekroczyły 100.000 zł. W spółce niebędącej osobą prawną limit 100.000 zł odnosi się do wszystkich jej wspólników (art. 22 ust. 1s i art. 22k ust. 14-21 ustawy o pdof – Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., oraz art. 15 ust. 1zd i art. 16k ust. 14-21 ustawy o pdop – Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm.).
W ramach minimum limitu wynoszącego 10.000 zł przedsiębiorca ma prawo uwzględnić wartość kilku środków trwałych, pod warunkiem że kwota każdego z nich jest wyższa niż 3.500 zł. Z kolei gdy wartość składników amortyzowanych w ramach omawianej preferencji przekroczy 100.000 zł w skali roku, to nadwyżkę ponad tę wielkość przedsiębiorca amortyzuje w kolejnych latach podatkowych według metody liniowej lub degresywnej (przykład 1).
Co istotne, nie jest przeszkodą dla zastosowania amortyzacji w limicie 100.000 zł korzystanie w ostatnich kilku latach przez przedsiębiorcę z dofinansowania ze środków pochodzących z UE. Ten rodzaj preferencji nie stanowi bowiem pomocy de minimis.
Jednorazowa amortyzacja w limicie 100.000 zł odnosi się wyłącznie do fabrycznie nowych środków trwałych z grup 3-6 i 8 KŚT. Nie ma zatem zastosowania do wartości niematerialnych i prawnych, a także środków trwałych z grup 1 i 2 KŚT, czyli m.in. budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej, a także grupy 7 KŚT, czyli wszelkich środków transportu.
Amortyzacja wpłat zaliczkowych
Przedsiębiorcy spełniający warunki do korzystania z amortyzacji w limicie 100.000 zł uprawnieni są do dodatkowej preferencji: mają możliwość rozliczania części wydatków na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych, zanim jeszcze faktycznie je pozyskają. Ustawodawca zagwarantował im bowiem prawo zaliczania bezpośrednio do kosztów podatkowych dokonanych wpłat (np. zaliczek) na poczet nabycia fabrycznie nowych środków trwałych, które zostaną dostarczone w kolejnych okresach sprawozdawczych (tj. miesiącu, kwartale lub roku). W efekcie limit 100.000 zł w skali roku podatkowego obejmuje łącznie kwotę odpisu amortyzacyjnego oraz kwotę dokonanej wpłaty na poczet dostawy środka trwałego (przykład 2).
Zbieg preferencji
Jednorazowej amortyzacji na szczególnych zasadach mogą dokonywać podatnicy rozpoczynający w roku podatkowym działalność gospodarczą oraz mali podatnicy. Ta grupa przedsiębiorców uprawniona jest zarówno do jednorazowej amortyzacji będącej pomocą de minimis w ramach limitu 50.000 euro, jak i amortyzacji w limicie 100.000 zł. Jednak taki podmiot gospodarczy w przypadku zbiegu dwóch uprawnień musi dokonać wyboru i zdecydować, z której z nich skorzysta. Decyzja w tym zakresie należy wyłącznie do niego i odnosi się do konkretnego środka trwałego.
Zaliczka na środek trwały w przychodach
Ustawodawca wskazał również, w jakich sytuacjach powstaje obowiązek doliczenia do przychodów zaliczonej uprzednio do firmowych kosztów podatkowych zaliczki wpłaconej na środek trwały (art. 22k ust. 21 ustawy o pdof i art. 16k ust. 21 ustawy o pdop). Wywiązać z niego musi się podatnik, który przed nabyciem środka trwałego zakończy działalność gospodarczą albo zmieni formę opodatkowania przychodów uzyskiwanych z tej działalności na zryczałtowaną. Z kolei w odniesieniu do nabytego środka trwałego obowiązek ten pojawia się, gdy przedsiębiorca zbywa odpłatnie środek trwały albo rezygnuje z możliwości stosowania jednorazowej amortyzacji.
|
Przykład 1 Przedsiębiorca kupił w listopadzie 2020 r. fabrycznie nową maszynę za kwotę 148.000 zł. W tym samym miesiącu ujął ją w ewidencji środków trwałych, a jej wartość początkową do kwoty 100.000 zł zamortyzował jednorazowo. Stawka amortyzacyjna dla tej maszyny wynikająca z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 20%. W 2021 r. będzie mógł jej niezamortyzowaną część rozliczyć w kosztach, korzystając z:
Przykład 2 Przedsiębiorca we wrześniu 2020 r. wpłacił zaliczkę na zakup fabrycznie nowego składnika majątku, który, wprowadzając do ewidencji środków trwałych w swojej działalności, zaklasyfikował zgodnie z KŚT do grupy 4 (KŚT 434). Zaliczkę tę, która wyniosła 38.868 zł, tj. 31.600 zł + VAT 7.268 zł, rozliczył w kosztach września br. Załóżmy, że składnik, którego końcowa cena wyniesie 87.330 zł, tj. 71.000 zł + VAT 16.330 zł, zostanie dostarczony w grudniu br. W tej sytuacji w grudniu 2020 r. przedsiębiorca rozliczy w kosztach jednorazowy odpis amortyzacyjny, w oparciu o art. 22k ust. 14 ustawy o pdof, w wysokości 39.400 zł, tj. 71.000 zł – 31.600 zł. |
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 95 (1761) z dnia 2020-11-26
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.UmowyoPrace.pl
