Zimowa aura wiąże się często z utrudnionymi warunkami wykonywania pracy. Wymaga to od pracodawcy zastosowania dodatkowych środków polegających przede wszystkim na przeciwdziałaniu skutkom opadów śniegu i niskich temperatur. Mają one na celu „zrekompensowanie” pracownikom ujemnych następstw okresu zimowego.
Gwarantowany ciepły posiłek i napoje
Pracodawca jest zobligowany do zapewnienia pracownikom odpowiednich napojów i posiłków profilaktycznych. Obowiązek ten wynika z art. 232 K.p. oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
Wskazane rozporządzenie określa przedział czasowy uznawany za porę zimową. Obejmuje ona okres od 1 listopada do 31 marca każdego roku. W tym czasie pracodawca zobowiązany jest do zagwarantowania ciepłych posiłków pracownikom wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym na otwartej przestrzeni. Wydanie posiłku jest jednak obwarowane warunkiem. Pracownik musi bowiem osiągnąć w czasie danej zmiany roboczej wydatek energetyczny, wynoszący w odniesieniu do mężczyzn powyżej 1.500 kcal (6.280 kJ), a do kobiet powyżej 1.000 kcal (4.187 kJ). Przedmiotowe wskaźniki wynikają z § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.
Przy szczególnie niskiej temperaturze (na zewnątrz poniżej 10 °C) pracodawca musi również zagwarantować pracownikom ciepłe napoje. Ponadto, jeżeli wydaje osobom pracującym na otwartej przestrzeni ciepłe posiłki, jego obowiązkiem jest umożliwienie ich spożycia w specjalnym pomieszczeniu, w którym temperatura jest nie niższa niż 16 °C.
Ciepłe posiłki zapewniane przez pracodawcę nie mogą być zastąpione ekwiwalentem pieniężnym.
Temperatura w biurach i innych pomieszczeniach
W okresie zimowym pracodawca musi zapewnić w zamkniętych pomieszczeniach określone przepisami minimalne temperatury, których wysokość uzależniona jest od rodzaju pomieszczeń i wykonywanej pracy.
Bez względu na rodzaj wykonywanej pracy temperatura w pomieszczeniach musi wynosić nie mniej niż 14 °C. Nie dotyczy to przypadków, gdy na zachowanie tej temperatury nie pozwalają względy technologiczne (np. w chłodniach). Temperatura nie niższa niż 18 °C powinna być zagwarantowana przy wykonywaniu lekkiej pracy fizycznej i w pomieszczeniach biurowych. Normy te zawarte są w § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Z kolei w pomieszczeniach typu: hale pracy lekkiej, szatnie odzieży wierzchniej, sklepy spożywcze i przemysłowe, zmywalnie i przygotowalnie wstępne w zakładach żywienia zbiorowego, minimalna temperatura powinna wynosić 16 °C (temperatura ustalona zgodnie z tzw. normą obliczeniową wynikającą z Polskiej Normy PN-82/B-02402 „Ogrzewnictwo. Temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach”).
Obowiązek odśnieżania chodników i dachów
Regulacja art. 61 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.) zobowiązuje pracodawców, którzy są właścicielami lub zarządcami budynków, do zapewnienia bezpieczeństwa na przynależących do nieruchomości chodnikach oraz przeciwdziałania zagrożeniom, jakie stwarza zalegający na dachach śnieg i lód. Wiąże się to z koniecznością odśnieżania i usuwania zalegającego lodu, co z kolei oznacza dla pracodawców zwiększone obowiązki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli bowiem nie zlecają oni takich prac firmie zewnętrznej i kierują do nich własnych pracowników, muszą zapewnić, aby praca wykonywana była w bezpiecznych warunkach.
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest ogrodzenie terenu, na którym mają być wykonywane prace związane z odśnieżaniem. Trzeba też oznakować strefy niebezpieczne, na których może dojść do obsunięcia się śniegu lub lodu, a także zrzucenia narzędzi.
Prace na wysokości
Przy organizowaniu prac na wysokości związanych z odśnieżaniem dachów, pracodawca musi zapewnić bezpieczeństwo wykonującym je pracownikom. Z tego względu zatrudniający powinien zadbać, aby każdy skierowany do takiej pracy pracownik posiadał aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do jej wykonywania. Musi on też odbyć instruktaż stanowiskowy i zostać poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z tą pracą.
Szczególne wymagania dotyczą również sprzętu, w który pracodawca zobligowany jest zaopatrzyć pracownika wykonującego prace na wysokości. Na podstawie załącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, taki pracownik powinien być bowiem wyposażony w:
- szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji i amortyzatorem lub urządzeniem samohamownym, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu – na słupach, masztach itp.),
- hełm ochronny,
- obuwie zabezpieczające przed poślizgiem,
- odzież ochronną odpowiednią do warunków klimatycznych.
Ponadto pracodawca powinien zabezpieczyć pracownika przed upadkiem z powodu załamania się dachu. Zasadą jest również takie organizowanie pracy, aby zapewnić asekurację pracownika przez drugą osobę.
Warto też zwrócić uwagę, że w przypadku zaistnienia w porze zimowej zjawisk pogodowych o szczególnym nasileniu (wiatr o prędkości powyżej 10 m/s, gęsta mgła, gołoledź, opady deszczu i śniegu, burze), zatrudniający zobligowany jest zastosować się do zakazu prowadzenia prac montażowych, eksploatacji i demontażu rusztowań lub ruchomych podestów roboczych. W przedmiotowych warunkach zakaz obejmuje także prace rozbiórkowe, jeżeli występuje niebezpieczeństwo przewrócenia części konstrukcji obiektu przez wiatr.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.05.1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279)
autor: Dariusz Kondraciuk
Gazeta Podatkowa nr 94 (1031) z dnia 2013-11-25
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.SerwisBudzetowy.pl
