Osoby uprawnione do świadczenia przedemerytalnego swobodnie mogą podejmować pracę zawodową. Łączą się jednak z tym, zarówno dla samego świadczeniobiorcy, jak i płatnika składek zatrudniającego takiego świadczeniobiorcę, pewne powinności. Termin na wykonanie jednej z nich upływa z dniem 31 maja 2023 r. Nie ulega wątpliwości, że warto się z niej wywiązać.

Dodatkowy przychód

Świadczenie przedemerytalne jest wypłacane w zasadzie wszystkim uprawnionym w jednakowej wysokości, tj. w tzw. kwocie ryczałtowej wynoszącej obecnie 1.600,70 zł. Regulując kwestie związanie z ustalaniem do niego prawa, ustawodawca dopuścił możliwość uzyskiwania przez osoby uprawnione dodatkowego przychodu. Jego wysokość może jednak stanowić podstawę do zmniejszenia lub zawieszenia świadczenia przedemerytalnego, na zasadach określonych w art. 5 ust. 2-5, ust. 7 i ust. 8 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 779). Dzieje się tak w przypadku osiągania przychodu, o którym mowa w art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.). Świadczenie przedemerytalne ulega wówczas:

• zmniejszeniu, jeżeli kwota przychodu przekracza miesięcznie kwotę 25% przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych, zwaną dopuszczalną kwotą przychodu, nie przekracza jednak kwoty 70% tego wynagrodzenia, zwanej graniczną kwotą przychodu,
• zawieszeniu, w przypadku gdy kwota przychodu przekracza graniczną kwotę przychodu, a więc 70% wymienionego wcześniej wynagrodzenia.

Gdy kwota przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu, świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia. Po zmniejszeniu świadczenie musi być wypłacane w gwarantowanej wysokości podlegającej corocznie waloryzacji.

Przy ustalaniu przychodu nie uwzględnia się kwot przychodu należnych za okres przed dniem, od którego ustalono prawo do świadczenia przedemerytalnego, natomiast przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu, w którym został wypłacony. Uwzględniany jest przychód osiągany z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, a za taką uważa się np.:

• zatrudnienie, a więc pracę wykonywaną m.in. w ramach stosunku pracy, umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpracy przy wykonywaniu jednej z tych umów,
• służbę mundurową,
• pozarolniczą działalność lub inną pracę zarobkową.

Osiągnięty przychód trzeba rozliczyć

Rozliczenie przychodu następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego, który został ustalony od 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego następnego roku. Przy rozliczeniu stosowane są dwie formy: roczna i miesięczna.

Obowiązującą w danym roku rozliczeniowym dopuszczalną i graniczną kwotę przychodu (z zaokrągleniem do 10 groszy w górę) ogłasza Prezes ZUS, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji. Roczną dopuszczalną kwotę przychodu oraz roczną graniczną kwotę przychodu, dla każdego roku rozliczeniowego, stanowi odpowiednio 12-krotność miesięcznej dopuszczalnej i granicznej kwoty przychodu.

Roczne kwoty przychodu mogą ulec zmianie w przypadku, gdy w danym roku rozliczeniowym:

• uprawniony uzyskał prawo do świadczenia przedemerytalnego albo prawo to ustało,
• organ wstrzymał wypłatę świadczenia przedemerytalnego z innych przyczyn niż osiąganie przychodu,
• świadczenie przedemerytalne zostało zawieszone na wniosek świadczeniobiorcy.

Przy zaistnieniu jednej ze wskazanych okoliczności roczne kwoty przychodu (graniczną i dopuszczalną) organ ustala dla danego okresu, w którym istniało prawo do pobierania świadczenia. Czynności te są dokonywane z dokładnością co do dnia i z zaokrągleniem do pełnych 10 groszy w górę.

Obowiązki płatnika składek

Zatrudnienie osoby posiadającej uprawnienia do świadczenia przedemerytalnego łączy się z obowiązkami wobec organu rentowego. Dotyczą one przekazywania informacji odnośnie samego faktu osiągania przychodu przez świadczeniobiorcę, jak i wysokości tego przychodu. Na tym nie koniec – po zakończeniu roku rozliczeniowego, w terminie do 31 maja następnego roku, płatnik składek ma obowiązek powiadomienia organu rentowego o wysokości przychodu uzyskanego przez świadczeniobiorcę w roku rozliczeniowym, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w kolejnych miesiącach tego roku.

Wymieniony obowiązek informacyjny wobec organu rentowego spoczywa odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy lub innym płatniku składek, a w przypadku osoby pełniącej służbę – na właściwej jednostce organizacyjnej.

Rok rozliczeniowy podlegający obecnie rozliczeniu przypada od 1 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. Tym samym o osiągniętym przychodzie we wskazanym okresie przez świadczeniobiorcę płatnik składek ma obowiązek powiadomić organ rentowy w terminie do 31 maja 2023 r.

Ustawodawca nie uszczegółowił ani nie wskazał konkretnej formy, w jakiej dana informacja powinna być przygotowana. Najważniejsze, aby zawierała niezbędne dane, a więc przede wszystkim dane identyfikacyjne dotyczące zarówno płatnika składek, jak i świadczeniobiorcy oraz dane dotyczące wysokości osiągniętego przychodu w poszczególnych miesiącach roku rozliczeniowego (patrz przykładowa informacja).

Sposób, w jaki organ rentowy dokonuje rozliczenia świadczenia, szczegółowo wynika z:

• art. 6a ustawy o świadczeniach przedemerytalnych – w przypadku rozliczenia w systemie rocznym oraz
• art. 6b ustawy o świadczeniach przedemerytalnych – gdy dochodzi do rozliczenia miesięcznego.

Przykładowe zaświadczenie wystawione przez płatnika składek zatrudniającego osobę uprawnioną do świadczenia przedemerytalnego

autor: Honorata Urbaniak
Gazeta Podatkowa nr 42 (2021) z dnia 2023-05-25

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKsiegowego.pl