Podatnik VAT, co do zasady, jest zobowiązany do dokumentowania swojej sprzedaży fakturą, w sytuacji gdy jest ona dokonywana dla innych przedsiębiorców. Natomiast dokumentem potwierdzającym dokonanie sprzedaży na rzecz osób prywatnych jest paragon. Generalnie dokumentem uprawniającym podatników do odliczania VAT jest faktura. Jednak przepisy o VAT w niektórych przypadkach dopuszczają możliwość odliczenia VAT z paragonu.
Paragon fiskalny jako faktura uproszczona
Jednym z rodzajów faktur są faktury uproszczone. Faktury uproszczone to dokumenty wystawiane w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro (jeżeli kwota ta określona jest w euro). Faktury takie, stosownie do art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT, mogą nie zawierać imienia i nazwiska lub nazwy nabywcy towarów lub usług oraz jego adresu, a także danych takich jak:
- miara i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cena jednostkowa netto,
- wartość sprzedaży netto,
- stawka VAT,
- suma wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
- kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.
Warunkiem wystawienia faktury uproszczonej jest umieszczenie na niej danych pozwalających określić kwotę podatku dla poszczególnych stawek podatku. Dodatkowo należy wpisać NIP nabywcy.
Ponadto faktury uproszczone uprawniają nabywcę do odliczenia wykazanego w nich podatku naliczonego.
Przy czym ustawodawca zastrzegł, że faktura uproszczona nie może dokumentować:
1) sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,
2) sprzedaży, dla której nie jest na fakturze podawany numer, za pomocą którego nabywca towarów i usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi,
3) WDT,
4) dostawy towarów i świadczenia usług, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa UE inne niż Polska, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku jest nabywca lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika.
Natomiast elementy, jakie powinien zawierać paragon fiskalny, określone zostały w § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 363) – patrz ramka. Analizując dane, jakie musi zawierać paragon fiskalny, można dojść do wniosku, że są one zbliżone do tych, które powinny znaleźć się na fakturze uproszczonej.
Dodatkowo, jak wskazano w § 8 ust. 1 pkt 17 rozporządzenia w sprawie kas, na każde żądanie klienta sprzedawca powinien umieścić NIP nabywcy na paragonie fiskalnym. Jeśli zgodnie z żądaniem nabywcy sprzedawca zamieści na paragonie jego NIP, a wartość transakcji nie przekroczy kwoty 450 zł lub 100 euro, to paragon taki można uznać za fakturę uproszczoną.
Żądanie wydania paragonu z NIP nabywcy
Jak wskazano wcześniej, zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 17 rozporządzenia w sprawie kas, na każde żądanie nabywcy sprzedawca powinien umieścić jego NIP na paragonie fiskalnym. Umieszczenie NIP nabywcy nie jest warunkowane wartością transakcji sprzedaży. Przy czym nabywca może żądać zarówno wystawienia faktury pełnej, jak i wydania paragonu z NIP. Tak wynika z wyroku NSA z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt I FSK 431/15.
NSA wskazał, że obowiązek umieszczania NIP na paragonach na żądanie nabywcy wynika wprost z literalnego brzmienia tego przepisu i to niezależnie od wartości dokonywanej sprzedaży. W ocenie Sądu utożsamianie paragonu zawierającego NIP z fakturą uproszczoną nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach dotyczących VAT, bowiem faktura (w tym również faktura uproszczona) i paragon fiskalny to dwa różne dokumenty uregulowane na podstawie odrębnych aktów prawnych.
W związku z tym Sąd uznał, że podatnik ma obowiązek wydać nabywcy paragon fiskalny zawierający jego NIP w każdej sytuacji, gdy nabywca tego zażąda, niezależnie od wartości sprzedaży. Konsument – nabywca może żądać zarówno wystawienia faktury pełnej, jak i wydania paragonu z NIP. To nabywca decyduje bowiem, czy chce otrzymać fakturę, czy paragon fiskalny. Sprzedawca nie ma zaś prawa odmówić ich wystawienia, ani wydać innego dokumentu, niż żąda nabywca.
Warto zaznaczyć, że trwają prace nad wprowadzeniem zmian do przepisów o VAT, zgodnie z którymi przewiduje się uzależnienie możliwości wystawienia dla nabywcy (podatnika VAT) faktury z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej od wymienienia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż NIP nabywcy.
Odliczenie VAT z paragonu
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane przez niego towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Jak wskazano wcześniej, co do zasady, dokumentem uprawniającym podatników do odliczania VAT są faktury dokumentujące zakupy towarów lub usług. Jak bowiem wynika z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Przy czym w § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie faktur (Dz. U. z 2013 r. poz. 1485) określono, że faktura dokumentująca przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać:
- numer i datę wystawienia,
- imię i nazwisko lub nazwę podatnika,
- NIP podatnika,
- informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi,
- kwotę podatku,
- kwotę należności ogółem.
Jeśli więc przykładowo paragony za przejazd autostradą będą zawierały elementy wymienione powyżej, to podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT z nich wynikającego. Przy czym należy pamiętać o ograniczeniach w odliczaniu VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi.
Paragon fiskalny powinien zawierać co najmniej:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 24 (1586) z dnia 2019-03-25
Zatrudnianie cudzoziemców. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl