W dniu 1 września 2019 r. wejdzie w życie kolejna nowelizacja ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona przepisy, na podstawie których zostanie utworzona jedna baza zawierająca informacje o statusie podatników VAT. Wykaz ten ma stanowić ważne narzędzie dla podatników. Będą oni mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach, przede wszystkim o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów na wybrany dzień dla celów VAT.

Jeden wykaz podatników

Podatnicy w celu uniknięcia odpowiedzialności za ewentualne oszustwa podatkowe muszą dochować należytej staranności przy każdej czynności z kontrahentem. Przed podjęciem współpracy i realizacją transakcji podatnik powinien sprawdzić takiego kontrahenta. Podstawowa weryfikacja kontrahenta może polegać m.in. na potwierdzeniu statusu podmiotu poprzez jego sprawdzenie na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.podatki.gov.pl). Obecnie udostępniony jest tam wykaz:

• podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT,
• podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykazy te od 1 września 2019 r. zostaną połączone w jeden elektroniczny wykaz, który zostanie rozszerzony o podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT, czyli o dane dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT.

Elektronicznym wykazem będą objęte podmioty wykreślone przez naczelnika urzędu skarbowego na podstawie:

• art. 96 ust. 4a ustawy o VAT, czyli, m.in. w sytuacji gdy dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym są niezgodne z prawdą, podmiot ten nie istnieje lub, gdy mimo podjętych udokumentowanych prób, nie ma możliwości skontaktowania się z nim albo jego pełnomocnikiem czy gdy podmiot albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego) oraz
• art. 96 ust. 6-9 i 9a ustawy o VAT, w tym ze względu na brak złożenia druku VAT-Z lub śmierci podatnika.

Wykaz będzie również obejmował podmioty, wobec których wydano decyzje w sprawie odmowy rejestracji na podstawie Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 900), np. gdy zgłoszenie rejestracyjne złoży podmiot, który nie prowadzi działalności. Jednocześnie w wykazie znajdą się informacje dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT, w tym również tych, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Prowadzony przez Szefa KAS wykaz podmiotów w postaci elektronicznej będzie bezpłatny.

Utworzenie zatem jednej bazy zawierającej wszystkie informacje o statusie podatników VAT ułatwi i przyspieszy proces wyszukiwania danych o podmiotach zawartych w tym wykazie przez zainteresowanych kontrahentów.

Informacji zamieszczonych w tym wykazie będzie można szukać według NIP lub fragmentu nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu. Wykaz ma być aktualizowany w dni robocze, raz na dobę. Dostęp do wykazu będzie możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG. Dane zawarte w wykazie (m.in. numery rachunków rozliczeniowych) nie będą naruszać przepisów o tajemnicy skarbowej.

Prostowanie danych

Szef KAS wykreśli podmiot z elektronicznego wykazu podatników VAT po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT albo wykreślił podmiot z rejestru jako podatnika VAT (art. 96b ust. 7 ustawy o VAT). Określony w tym przepisie 5-letni termin jest zbieżny z terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Ponadto Szef KAS z urzędu lub na wniosek podatnika usunie lub sprostuje dane inne niż dane osobowe zawarte w wykazie niezgodne ze stanem rzeczywistym. Ponadto podatnik, którego dane będą uwidaczniane w wykazie, będzie miał prawo do złożenia uzasadnionego wniosku do Szefa KAS o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe, które w jego ocenie będą niezgodne ze stanem rzeczywistym.

Jednak Szef KAS będzie mógł odmówić, w drodze decyzji, usunięcia lub sprostowania danych zawartych w wykazie wskazanych we wniosku podmiotu, jeżeli spowodowałoby to niezgodność ze stanem rzeczywistym.

Skutki przelewu na inny rachunek niż ujawniony w wykazie

Nowelizacja wprowadza także zmiany do Ordynacji podatkowej dotyczące odpowiedzialności solidarnej. Nowy przepis (art. 117ba) ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. Podatnik przed dokonaniem przelewu będzie musiał sprawdzić, czy rachunek, na który chce dokonać przelewu, znajduje się w elektronicznym wykazie podatników VAT. Podatnik będzie odpowiadał solidarnie za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do wysokości kwoty podatku VAT, związanego z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług, za które płatność nie zostanie dokonana na rachunek podatnika zawarty w wykazie i w zakresie transakcji, których wartość przekracza 15.000 zł.

Gdy podatnik zapłaci przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów i złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu, nie będzie ponosił odpowiedzialności solidarnej. Zawiadomienie takie zgodnie z dodanym art. 117ba § 4 Ordynacji podatkowej powinno zawierać:

1) NIP, nazwę firmy oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności, a w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – adres miejsca zamieszkania podatnika dokonującego zapłaty należności,

2) dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (NIP, nazwę albo nazwisko i imię oraz adres),

3) numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności,

4) wysokość należności zapłaconej na ten rachunek i dzień zlecenia przelewu.

Ponadto przepisów odnośnie odpowiedzialności solidarnej nie będzie się stosowało do transakcji, w odniesieniu do których podatnik dokonał zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ustawy o VAT.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.)

Ustawa z dnia 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1018)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 51 (1613) z dnia 2019-06-27

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKadrowego.pl