Przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia przepisy wymagają pozostawienia kwoty wolnej od potrąceń. Dotyczy to wszystkich potrąceń, z wyjątkiem potrącania należności alimentacyjnych. Wysokość kwot wolnych od potrąceń ustala się na podstawie minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku lub półroczu. Od 1 lipca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę uległo podwyższeniu do kwoty 4.300 zł.

Wysokość kwot wolnych

Jak stanowi art. 87¹ § 1 K.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% wymienionego wynagrodzenia – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% wymienionego wynagrodzenia – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 K.p. (kary porządkowe).

Natomiast w przypadku potrąceń dobrowolnych, dokonywanych za pisemną zgodą pracownika, wolna od potrąceń jest kwota:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa wcześniej – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
• 80% wymienionej kwoty – przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy (art. 91 § 2 K.p.).

Obliczenie kwoty wolnej

Kwoty wolne od potrąceń ustala się na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. W 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę zmieniało się dwukrotnie:

• w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca, wynosiło 4.242 zł
• w okresie od 1 lipca do 31 grudnia wynosi 4.300 zł.

Przy ustalaniu kwoty wolnej od potrąceń odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, a także wpłaty do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania. W przypadku zatrudnienia pracownika na część etatu kwoty wolne od potrąceń podlegają zmniejszeniu proporcjonalnie do obowiązującego pracownika wymiaru etatu (art. 87¹ § 2 K.p.). Ustalając kwoty wolne od potrąceń dla niepełnoetatowca, w pierwszej kolejności oblicza się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru etatu takiego pracownika, a dopiero w drugiej kolejności odlicza się obciążenia składkowo-podatkowe oraz wpłaty do PPK dla pracowników, którzy nie zrezygnowali z ich dokonywania.

Wypłata za czerwiec w lipcu br.

W przypadku wypłaty wynagrodzenia za pracę za czerwiec 2024 r. w lipcu 2024 r., przy dokonywaniu potrąceń należy stosować kwotę wolną od potrąceń w wysokości obowiązującej w dacie potrącenia, czyli ustaloną na podstawie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w lipcu 2024 r. Tak wynika z pisma Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 26 stycznia 2011 r., znak: GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP, w kwestii stosowania kwoty wolnej od potrąceń. PIP uznała w nim, że: „(…) Dokonując potrąceń z wynagrodzenia za pracę, pracodawca obowiązany jest stosować kwotę wolną od potrąceń w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie dokonywania potrącenia (…)”.

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. w ich podstawowym wariancie, tj. dla pracownika, którego nie dotyczą zwolnienia podatkowe, nienależącego do PPK, a także który nie skorzystał z możliwości podziału kwoty zmniejszającej podatek między płatników przedstawiono w tabeli (więcej w serwisie www.wskazniki.pl).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)

autor: Ewa Madejek-Nowakowska
Gazeta Podatkowa nr 53 (2136) z dnia 2024-07-01

Elektronizacja dokumentacji pracowniczej. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl