Mikrorachunek służył początkowo do wpłaty VAT, PIT i CIT. Obecnie lista obejmuje także inne należności, m.in. daninę solidarnościową i podatek cukrowy. Numer mikrorachunku można wygenerować on-line za pośrednictwem serwisu e-Urząd Skarbowy. Podstawą jego uzyskania jest – w zależności od statusu podatnika (płatnika) – NIP albo PESEL.

Dłuższa lista

Podatki pobierane przez urząd skarbowy wpłaca się na jego rachunek bankowy albo na indywidualny rachunek podatkowy identyfikujący podatnika lub płatnika (tzw. mikrorachunek).

Tworzenie katalogu należności, które trzeba uiścić na mikrorachunek, to zadanie Ministra Finansów. Lista ma być opracowywana z uwzględnieniem uwarunkowań technicznych i organizacyjnych. Przewiduje to art. 61b § 4 Ordynacji podatkowej. Początkowo, od 1 stycznia 2020 r., na mikrorachunek należało wpłacać VAT, PIT i CIT (z wyjątkiem karty podatkowej, VAT od importu oraz VAT rozliczanego w VAT-14). Obecnie lista ta obejmuje – poza VAT, PIT i CIT – daninę solidarnościową, opłatę od środków spożywczych, opłatę wnoszoną przez podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych, podatek od sprzedaży detalicznej oraz opłatę od napojów alkoholowych w opakowaniach do 300 ml. Przewiduje to rozporządzenie MFFiPR w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego. Weszło ono w życie 15 kwietnia 2021 r. Należności nieujęte we wspomnianym rozporządzeniu uiszcza się na odpowiednie konto właściwego organu podatkowego, np. podatek z VAT-14 na rachunek bankowy Urzędu Skarbowego w Nowym Targu.

W przypadku odprowadzenia podatku na niewłaściwe konto należy skontaktować się z urzędem skarbowym, do którego adresowano płatność, aby wyjaśnić sprawę (okazać dowód wpłaty). Urzędnicy powinni zweryfikować błąd i dokonać przerachowania lub zwrotu środków.

Generowanie rachunku

Każdy podatnik (płatnik) ma własny mikrorachunek utworzony na podstawie swojego identyfikatora podatkowego.

Identyfikatorem podatkowym w Polsce jest NIP albo numer PESEL. Stanowi tak art. 3 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. PESEL to identyfikator podatkowy osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, nie są zarejestrowanymi podatnikami VAT oraz nie są płatnikami podatków lub składek ZUS. Kryteria te trzeba spełniać łącznie. NIP jest identyfikatorem podatkowym pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, tj. osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, a także osób fizycznych niespełniających wymogów pozwalających na ich identyfikację na podstawie numeru PESEL.

W przypadku rozliczeń podatkowych związanych z działalnością spółki osobowej, np. cywilnej, konieczne jest posługiwanie się odrębnymi mikrorachunkami przez spółkę i jej wspólników. Spółka wpłaca swoje zobowiązania (np. VAT) na własny mikrorachunek, a każdy wspólnik uiszcza obciążające go podatki (np. PIT) na swój mikrorachunek.

Numer mikrorachunku można wygenerować na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego) lub za pośrednictwem serwisu e-Urząd Skarbowy. Aby skorzystać z serwisu, trzeba zalogować się do niego z użyciem login.gov.pl (tj. profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości elektronicznej) albo aplikacji mObywatel. Mikrorachunek pozostaje ten sam pomimo zmiany adresu zamieszkania lub siedziby podatnika (płatnika), przybrania nowego nazwiska czy przejścia do innego urzędu skarbowego. Podatnik (płatnik), który nie pamięta numeru swojego mikrorachunku, może go ponownie wygenerować.

Wpłata za podatnika

Wprowadzenie płatności na mikrorachunek nie uniemożliwia uregulowania podatku przez osobę trzecią.

Zapłata podatku za podatnika, w tym na jego mikrorachunek, jest możliwa w przypadkach wskazanych w art. 62b § 1 Ordynacji podatkowej. Po pierwsze, podatek zabezpieczony hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym może uregulować aktualny właściciel przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, niebędący podatnikiem odpowiedzialnym za ten podatek. Po drugie, każdy podatek, bez względu na wysokość, mają prawo uregulować za podatnika członkowie najbliższej rodziny. Do tego grona zalicza się jego: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma oraz macochę. Po trzecie, dopuszczalne jest dokonanie zapłaty przez inny podmiot, np. z konta spółki jawnej czy komandytowej na pokrycie podatku dochodowego wspólników, o ile kwota podatku nie przekracza 1.000 zł.

Regulacji zezwalających na zapłatę daniny za osobę lub podmiot do tego zobowiązany nie stosuje się do płatników. Dozwolona jest jednak wpłata – w znaczeniu technicznym (nie zapłata) – przez osobę trzecią (niebędącą płatnikiem) działającą w charakterze „wyręczyciela”. Wpłata musi być dokonana ze środków płatnika, które pobrał on wcześniej od podatników (por. wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2021 r., sygn. akt II FSK 3305/18).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.)

Ustawa z dnia 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2020 r. poz. 170 ze zm.)

Rozporządzenie MFFiPR z dnia 6.04.2021 r. w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego (Dz. U. poz. 690)

autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 51 (1822) z dnia 2021-06-28

Wydatki na samochody osobowe – objaśnienia podatkowe Ministerstwa Finansów. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl