Z praktycznego punktu widzenia remont i ulepszenie, zwłaszcza w postaci modernizacji, to przedsięwzięcia o charakterze do siebie zbliżonym. Podatkowo dzieli je jednak „przepaść”, w którą wpadł już niejeden przedsiębiorca. Wprawdzie zarówno wydatki inwestycyjne, jak i remontowe mogą zostać uwzględnione w kalkulacji podatku dochodowego, ale szybkość tego rozliczenia będzie różna. Co zatem przesądza o tym, że jedne nakłady bezzwłocznie obciążają koszty, a inne trzeba rozliczyć poprzez odpisy amortyzacyjne?

Czym jest ulepszenie?

Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ten cel w danym roku podatkowym przekracza 10.000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Mowa o tym w art. 22g ust. 17 ustawy o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) i art. 16g ust. 13 ustawy o pdop (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.). O sumę wydatków na ulepszenie powiększa się wartość początkową środka trwałego. Rozliczenie w rachunku podatkowym nakładów na ulepszenie środka trwałego następuje wyłącznie poprzez odpisy amortyzacyjne.

Ulepszenie środka trwałego może występować pod postacią:

• przebudowy – zmiany (poprawienia) istniejącego stanu środków trwałych na inny,
• rozbudowy – powiększenia (rozszerzenia) składników majątkowych, w szczególności zaś budynków, budowli, linii technologicznych itp.,
• rekonstrukcji – odtworzenia (odbudowania) zużytych całkowicie lub częściowo składników majątkowych,
• adaptacji – przystosowania (przerobienia) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu, niż było jego pierwotne przeznaczenie, albo nadania temu składnikowi nowych cech użytkowych,
• modernizacji – unowocześnienia środków trwałych.

Warto podkreślić, że definicje wspomnianych pojęć – akceptowane przez fiskusa oraz sądy administracyjne – nie znajdują się w ustawach podatkowych, a ukształtowała je praktyka.

Remont

Od ulepszenia należy odróżnić remont, który jest bezpośrednio rozliczany w kosztach podatkowych. Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji remontu, zatem posiłkowo stosuje się definicję zawartą w art. 3 pkt 8 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.). Zgodnie z nią remont to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji. Remontowego charakteru podjętych działań nie zmienia użycie materiałów i technologii zgodnych z aktualnymi standardami. W opinii fiskusa, różnica między nakładami ponoszonymi na remont oraz na ulepszenie wyraża się w wartości użytkowej środka trwałego. Remont zmierza do podtrzymania, odtworzenia tej wartości i jest rodzajem naprawy, wymiany zużytych elementów. Natomiast w wyniku ulepszenia środek trwały zyskuje na wartości, gdyż zostaje unowocześniony lub przystosowany do spełniania innych, nowych funkcji (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 30 sierpnia 2022 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.562.2022.1.EC). Punktem odniesienia dla tej oceny jest stan środka trwałego z dnia przyjęcia go do używania. Wzrost wartości użytkowej można mierzyć na różne sposoby. Ustawodawca proponuje m.in.: okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.

W praktyce precyzyjne odróżnienie remontu od ulepszenia bywa trudne i stanowi stały punkt zapalny w relacjach między podatnikami i fiskusem.

Dwa w jednym

Ulepszenie i remont nie są zdarzeniami wykluczającymi się wzajemnie. Przy szerszym zakresie robót występuje zazwyczaj różnorodność nakładów, które trzeba od siebie oddzielić. Decydujące znaczenie dla kwalifikacji podatkowej ma tutaj ocena danego wydatku, a nie procesu czy zadania inwestycyjnego (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 28 kwietnia 2022 r., nr KDIB2-1.4010.24.2022.2.PB) – przykład.

Remont przed oddaniem środka trwałego

Wyjątkiem od zasady rozliczania nakładów remontowych bezpośrednio w rachunku podatkowym będzie sytuacja, gdy zostają one poniesione przed oddaniem środka trwałego do używania. Zgodnie z definicją środków trwałych, zawartą w art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof oraz art. 16a ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop, powinny one być kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania.

Konieczność przeprowadzenia prac remontowych oznacza, że składnik majątkowy (najczęściej budynek lub lokal) w istocie nie jest jeszcze zdatny do użytku. Z tego względu poniesione nakłady powinny powiększyć podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Dopiero od momentu wpisania składnika majątkowego do ewidencji środków trwałych koszty jego remontu mogą być bezpośrednio rozliczane w rachunku podatkowym.

autor: Małgorzata Marek
Gazeta Podatkowa nr 86 (1961) z dnia 2022-10-27

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.UrlopyWychowawcze.pl