Gazeta PodatkowaPrzedsiębiorca (osoba fizyczna), który zalega z płatnością składek ubezpieczeniowych i nie jest w stanie jednorazowo uregulować tych zobowiązań, może wystąpić z wnioskiem do ZUS o ich spłatę w ratach. Skutkiem uzyskania takiej ulgi jest m.in. to, że ZUS zaprzestaje naliczać odsetki za zwłokę od tych zaległości, zawiesza też prowadzone w stosunku do zalegającego płatnika postępowanie egzekucyjne dotyczące należności składkowych objętych umową.

Ze względów gospodarczych oraz innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie ZUS może rozłożyć nieopłacone należności składkowe na raty. Tak wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Uwzględnia wtedy możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych.


Układ ratalny to możliwość spłaty zadłużenia z tytułu składek w miesięcznych ratach, w okresie uzgodnionym z ZUS.

Wniosek płatnika

Aby ZUS mógł udzielić dłużnikowi takiej ulgi, osoba zainteresowana jest zobowiązana złożyć w organie rentowym stosowny w tej sprawie wniosek wraz z uzasadnieniem. Składa go w dowolnym terminie. Jego przekazanie do ZUS może więc nastąpić zarówno przed, jak i po obowiązującym płatnika terminie płatności składek. Należy w nim podać:

  • informację o tym, co ma zostać rozłożone na raty (wskazać okres zadłużenia oraz kwotę),
  • możliwości płatnicze i propozycję spłaty zadłużenia (tj. długość okresu spłaty należności, wysokość miesięcznej raty oraz termin jej płatności),
  • przyczyny powstania zadłużenia oraz ewentualne posiadane zobowiązania wobec innych wierzycieli (m.in. urzędu skarbowego, banku z tytułu zaciągniętych pożyczek pieniężnych, kredytów itd.).

Ponadto pisząc wniosek o udzielenie wymienionej ulgi dłużnik powinien też właściwie i wyczerpująco go uzasadnić. Dzięki temu ZUS nie będzie miał wątpliwości co do pozytywnego jego rozpatrzenia. Warto w nim zawrzeć również informację o braku możliwości jednorazowej spłaty długu. Poza tym można do niego dołączyć załączniki, tj. dokumenty obrazujące sytuację życiową osoby ubiegającej się o przedmiotową ulgę oraz potwierdzające jej kondycję finansową.


Druk wniosku o rozłożenie na raty należności składkowych dostępny jest w serwisie: www.druki.gofin.pl w dziale składki ZUS.


Forma złożenia wniosku

Wniosek o rozłożenie zobowiązań z tytułu nieopłaconych składek na raty można złożyć pisemnie w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, właściwej ze względu na siedzibę bądź miejsce zamieszkania dłużnika. Można go napisać samodzielnie albo skorzystać z gotowego wzoru formularza zamieszczonego na stronie internetowej ZUS: www.zus.pl w zakładce „Ulgi, umorzenia, pomoc publiczna”. Możliwe jest też przekazanie go w formie elektronicznej za pomocą portalu: pue.zus.pl – formularz ZUS – EUR „Wniosek o układ ratalny”. Wniosek taki można też złożyć ustnie do protokołu (w jednostce ZUS) lub telefonicznie za pośrednictwem Centrum Obsługi Telefonicznej (COT).

Zawarcie umowy ratalnej

Wyrażenie zgody na spłatę zobowiązań składkowych w układzie ratalnym następuje w formie umowy cywilnoprawnej. Są w niej określone szczegółowe warunki realizacji układu ratalnego. Generalnie jest ona podpisywana w jednostce terenowej ZUS. Jeżeli jednak nie jest to możliwe, wówczas umowa taka jest wysyłana do akceptacji i podpisania płatnikowi składek, za pośrednictwem poczty (listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru) na wskazany przez niego adres. Dodatkowo zawiera pouczenie informujące o tym, iż nieodesłanie podpisanej umowy w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania jest jednoznaczne z tym, że nie zostaje ona zawarta. W konsekwencji powoduje to, że znajdujące się w niej zapisy nie obowiązują. Tak wynika z Zarządzenia nr 108 Prezesa ZUS z dnia 2 października 2013 r. w sprawie wprowadzenia „Zasad rozpatrywania spraw z zakresu odraczania terminu płatności składek, umarzania i rozkładania na raty należności z tytułu składek oraz kosztów egzekucyjnych”. Jeżeli umowa ta zostanie podpisana przez płatnika i zaakceptowana przez ZUS, wtedy termin spłaty pierwszej raty ZUS wyznacza nie wcześniej niż 14 dni i nie później niż 30 dni od dnia wysłania umowy.

Raty nie do wszystkich składek

Rozłożeniu na raty podlegają nie tylko zaległe zobowiązania z tytułu składek ubezpieczeniowych, lecz także przyszłe. Przy czym płatnicy składek którzy opłacają składki ubezpieczeniowe wyłącznie za siebie, mogą w układzie ratalnym spłacić pełną kwotę nieopłaconych za siebie składek (społecznych, zdrowotnej oraz na FP). Spłacie takiej nie podlegają jednak składki finansowane przez ubezpieczonych niebędących ich płatnikami, np. pracowników, zleceniobiorców (tj. kwoty odpowiadające wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne). Te należności dłużnik ma obowiązek uregulować wraz z odsetkami za zwłokę. Gdy dług ten jest objęty postępowaniem egzekucyjnym, wtedy należy też uregulować koszty egzekucyjne.

Odsetki za zwłokę

Układem ratalnym objęte są również odsetki za zwłokę. W ich przypadku istotne jest to, że od nieopłaconych należności składkowych (rozłożonych na raty) naliczane są one od dnia następującego po upływie terminu płatności do dnia złożenia wniosku o udzielenie przedmiotowej ulgi.

Opłata prolongacyjna

Dodatkowo w sytuacji rozłożenia na raty należności z tytułu składek ZUS ustala opłatę prolongacyjną. Jest ona naliczana na zasadach i w wysokości określonej w Ordynacji podatkowej. Opłata ta jest stała i nalicza się ją odrębnie od każdej raty przypadającej do zapłaty, przy zastosowaniu stawki obowiązującej w dniu zawarcia umowy. Nie obniża się jej wysokości, gdy dłużnik wcześniej (tj. przed upływem terminu płatności) opłacił ratę układu ratalnego.

Zerwanie umowy

W przypadku gdy dłużnik nie wywiązuje się z zawartej z organem rentowym umowy o ratalną spłatę swojego długu, ulega ona natychmiastowemu zerwaniu. Następuje to z dniem następującym po dniu zaistnienia okoliczności ustalonych przez ZUS (patrz ramka). Wtedy należności nią objęte stają się natychmiast wymagalne. Najczęściej organ rentowy kieruje je na drogę przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji.

Niektóre zdarzenia powodujące rozwiązanie umowy o ratalną spłatę długu

» posiadanie nieopłaconych dwóch rat łącznych układu ratalnego, których termin wymagalności upłynął,
» opłacenie rat w częściowej wysokości, przy czym łączna kwota niedopłat przekroczyła wartość 5% należności z tytułu składek objętych umową wraz z opłatą prolongacyjną,
» niewywiązywanie się z obowiązku opłacania składek bieżących, których termin przypadał w dniu bądź po dniu zawarcia umowy, przez okres dłuższy niż 14 dni od dnia ich wymagalności i gdy różnica składek wynikająca z tego tytułu przekracza kwotę odpowiadającą wysokości kosztów upomnienia,
» ujawnienie nowych okoliczności, nieznanych, a istniejących w dniu podpisania umowy, z których wynika, że dłużnik wprowadził ZUS w błąd w celu uzyskania przedmiotowej ulgi i uniknięcia egzekucji,
» brak opłaty należności niepodlegających uldze (tj. finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek) przez okres dłuższy niż 14 dni od dnia wymagalności ich zapłaty,
» złożenie przez dłużnika pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od realizacji umowy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.)

autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 67 (1108) z dnia 2014-08-21

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.Czas-Pracy.pl

Jeden komentarz

  1. apple.jack 10 lipca 2015 09:15

    Przydałby się jeszcze wzór takiego wniosku. Tu znalazłam jeden: http://cenabiznesu.pl/-wniosek-o-rozlozenie-na-raty-zaleglych-skladek-zus-wzor-z-omowieniem

Skomentuj apple.jack Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>