Od 1 września 2019 r. dostępny jest jeden, bezpłatny i elektroniczny Wykaz podatników VAT, tzw. biała lista. Zawiera on, oprócz danych dotyczących imienia i nazwiska, nazwy, adresu, NIP, także numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR.

Biała lista podatników to prowadzony przez szefa KAS elektroniczny wykaz przedsiębiorców:

• w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślił z rejestru jako podatników VAT,
• zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Rachunki znajdujące się w Wykazie

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi danych zawartych w omawianym Wykazie Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej (www.gov.pl) zamieściło komunikat dotyczący Wykazu podatników VAT. Ministerstwo Finansów podkreśliło w nim, że:

• do 31 grudnia 2019 r. korzystanie z Wykazu jest fakultatywne i nie rodzi konsekwencji,
• od 1 stycznia 2020 r. podatnicy będą mieli obowiązek zapłaty za faktury o wartości powyżej 15.000 zł na rachunek zamieszczony w Wykazie podatników VAT, jeżeli wystawca faktury będzie podatnikiem VAT czynnym.

Resort wskazał, że rachunki, które znajdują się w Wykazie podatników VAT, pobierane są z baz danych KAS. Są to numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK otwarte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (podawane przy zakładaniu firmy w urzędzie skarbowym – w przypadku spółki zarejestrowanej w KRS lub za pośrednictwem CEIDG – w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej). W Wykazie tym nie znajdują się natomiast rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe (ROR).

W związku z tym podkreślono, że brak rachunku w Wykazie podatników VAT może oznaczać, że kontrahent korzysta w rozliczeniach firmowych z ROR lub nie zgłosił rachunku rozliczeniowego lub rachunku imiennego w SKOK w formularzu zgłoszeniowym CEIDG lub NIP.

Konsekwencje zapłaty na rachunki spoza Wykazu

Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy będą mieli obowiązek zapłaty faktury o wartości powyżej 15.000 zł wystawionej przez podatnika VAT czynnego na rachunek zamieszczony w Wykazie podatników VAT. W przypadku zapłaty na inny rachunek, podatnik może odpowiadać solidarnie za zaległości sprzedawcy w VAT, a także nie będzie miał prawa do zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Przedsiębiorca będzie mógł uniknąć tych konsekwencji, jeżeli poinformuje urząd skarbowy (właściwy dla wystawcy faktury) w ciągu 3 dni o numerze rachunku spoza Wykazu, na który zlecił przelew. Podatnik nie poniesie odpowiedzialności solidarnej za zaległości sprzedawcy w VAT również, gdy zapłaci na rachunek spoza Wykazu, ale zastosuje mechanizm podzielonej płatności.

Zdaniem Ministerstwa podatnik powinien sprawdzić w Wykazie, czy numery rachunków firmy zgłoszone w urzędzie skarbowym albo za pośrednictwem CEIDG są prawidłowe.

Brak rachunku w Wykazie

Ponadto resort poinformował, że w sytuacji gdy podatnik posiada rachunek rozliczeniowy, którego nie ma w Wykazie, a chciałby, żeby się tam znalazł, powinien:

• wpisać numer rachunku rozliczeniowego przy wypełnianiu formularza zmianowego w CEIDG,
• poinformować urząd skarbowy (właściwy ze względu na siedzibę spółki) na formularzu NIP-8 (podmiot wpisany do KRS) lub NIP-2 (np. spółka cywilna) lub NIP-7 (osoba fizyczna niepodlegająca rejestracji w CEIDG).

Zgłoszenia aktualizacyjne NIP-8, NIP-2, NIP-7 składane są do właściwych urzędów skarbowych lub na adres skrzynki e-mailowej WykazPodatnikow@mf.gov.pl.

Rachunki niezamieszczane w Wykazie

Dodatkowo MF na swojej stronie internetowej umieściło kolejne informacje w sprawie Wykazu podatników VAT dotyczące zamieszczanych w nim numerów rachunków.

W nowym Wykazie zamieszczane są wyłącznie rachunki rozliczeniowe lub imienne rachunki w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, otwarte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli więc do działalności gospodarczej podatnik wykorzystuje rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, to nie będzie on zamieszczony w Wykazie. Nie są w nim także zamieszczane rachunki wirtualne, ponieważ nie są to rzeczywiste rachunki rozliczeniowe zgłaszane do naczelnika urzędu skarbowego lub do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że Wykaz, po wpisaniu numeru rachunku wirtualnego, wyświetla jednak informację, że jest to rachunek powiązany z rachunkiem rozliczeniowym konkretnego podmiotu i podaje dane tego podmiotu.

Ponadto Ministerstwo poinformowało, że w listopadzie 2019 r. planuje udostępnić narzędzia, dzięki którym za pomocą systemów informatycznych (w tym systemów finansowo-księgowych) będzie można usprawnić weryfikację, czy dany rachunek wirtualny jest związany z rachunkiem, który znajduje się w wykazie. Jeżeli tak, to zapłata na taki rachunek wirtualny nie będzie skutkować negatywnymi konsekwencjami podatkowymi. Ministerstwo wskazało też, że rachunki banków, ministerstw, izb administracji skarbowej prowadzone są dla celów ich gospodarki własnej. Przykładem tego rodzaju rachunków mogą być te, na które dokonywane są przelewy, m.in. z tytułu wynagrodzenia za usługę wynajmu powierzchni biurowej, z tytułu nabywanych przez bank lub SKOK wierzytelności pieniężnych (cesje wierzytelności) czy też w zakresie prowadzonej przez te podmioty działalności faktoringowej. Obecnie trwają również intensywne prace legislacyjne, które mają na celu jednoznaczne uregulowanie tej kwestii przed 1 stycznia 2020 r. w taki sposób, aby tego typu rachunki nie musiały podlegać sprawdzaniu przez płatników w Wykazie.

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 89 (1651) z dnia 2019-11-07

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.PodatekVAT.pl