Zasiłek chorobowy to świadczenie przysługujące w razie niezdolności do pracy. Jest ono zaliczane do tzw. świadczeń krótkoterminowych. Wypłacane jest zasadniczo przez 182 dni okresu zwanego zasiłkowym. Ma ono na celu rekompensatę utraconego zarobku. Z tego też powodu jego wysokość uzależniona jest w głównej mierze od osiągniętego przez uprawnionego do zasiłku chorobowego przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Przy czym tak jest, gdy świadczenie przysługuje w trakcie ubezpieczenia. Jeżeli natomiast należne jest ono za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, to ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia.
Prawo do zasiłku
Z tytułu czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne przysługuje zasiłek chorobowy. Świadczenie należne jest:
- ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego,
- osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.
Przy czym w tym drugim przypadku wymagane jest, aby niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu:
- 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
- 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (zaświadczenie lekarskie zawiera wówczas kod literowy E).
Stanowi o tym art. 6-7 oraz art. 57 ust. 1 pkt 5 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.
Podstawa wymiaru
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem wymienionego okresu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. W przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi odpowiednio przeciętny miesięczny przychód.
W przypadku zarówno ubezpieczonego będącego pracownikiem, jak i ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia. Kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od 3. miesiąca kwartału kalendarzowego, na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych (art. 46 ustawy zasiłkowej). Wymienioną zasadę stosuje się także przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego. Kwota zatem ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego/świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ulega zmianie od 1 marca, 1 czerwca, 1 września i 1 grudnia każdego roku (patrz tabelka).
Płatnik zasiłku
Prawo do zasiłków określonych w ustawie zasiłkowej należnych po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ustala oraz wypłaca jednostka organizacyjna ZUS, z reguły właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do świadczenia.
W przypadku gdy zobowiązanym do wypłaty świadczenia jest organ rentowy, płatnik składek przedkłada zaświadczenie zawierające zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku. Może to uczynić odpowiednio na druku ZUS Z-3, ZUS Z-3a.
W przygotowanym zaświadczeniu płatnik składek wskazuje kwoty osiągniętego przez ubezpieczonego wynagrodzenia albo przychodu w okresie poprzedzającym powstanie niezdolności do pracy.
Gdy zasiłek jest wypłacany za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, a ustalona we wskazany sposób kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku jest wyższa od obowiązującego w danym miesiącu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to podstawa podlega ograniczeniu do kwoty tego wynagrodzenia.
| Kiedy nie stosuje się ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku do 100% przeciętnego wynagrodzenia?
Ograniczenie podstawy wymiaru zasiłku do 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału nie ma zastosowania w przypadku podstawy wymiaru zasiłku:
Tak wynika z komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej, dostępnego na stronie internetowej www.zus.pl. |
| Okres obowiązywania | Kwota stanowiąca 100% przeciętnego wynagrodzenia | Kwartał, z którego przyjęto kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia |
| od 1 czerwca do 31 sierpnia 2016 r. |
4.181,49 zł | I kwartał 2016 r. |
| od 1 września do 30 listopada 2016 r. |
4.019,08 zł | II kwartał 2016 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.)
autor: Honorata Urbaniak
Gazeta Podatkowa nr 78 (1328) z dnia 2016-09-29
Świadczenia chorobowe dla pracowników. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
Trochę to u nas zagmatwane z tymi zasiłkami dla ubezpieczonych w mojej ocenie. Ale w zasadzie aż tak wielkiej tragedii chyba nie ma.