Obecnie podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o VAT. Od 1 stycznia 2014 r. uchylony zostanie art. 29 ustawy o VAT określający zasady ustalania podstawy opodatkowania, który zastąpiony zostanie art. 29a mającym ściślej odwzorowywać przepisy unijne.
Podstawowa zasada
Podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę VAT. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę VAT. Wynika to z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT.
Natomiast od początku 2014 r., w myśl nowo dodanego art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podstawa opodatkowania nie obejmuje oczywiście samego podatku VAT.
Gdy przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi podatnik otrzyma część (przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę) lub całość zapłaty, ich kwota, pomniejszona o VAT, tak jak obecnie, wchodzić będzie do podstawy opodatkowania.
W razie dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, czyli nieodpłatnego przekazania towaru, podstawą opodatkowania będzie cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). Reguła ta będzie miała także zastosowanie, tak jak obecnie, do WDT, o której mowa w art. 13 ust. 3 ustawy o VAT, z wyłączeniem przemieszczenia towaru, w stosunku do którego obowiązek podatkowy powstaje w oparciu o przepis art. 20a ust. 1 ustawy o VAT. W tym przypadku zastosowanie znajdzie zasada ogólna wyrażona w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.
Należy podkreślić, że w porównaniu do obecnych regulacji przepis art. 29a ust. 2 ustawy o VAT uzupełniono o możliwość ustalania podstawy opodatkowania w oparciu o cenę nabycia nie tylko towarów, ale i towarów podobnych.
Z kolei w sytuacji nieodpłatnego świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu VAT, podstawa opodatkowania ustalana będzie tak jak teraz, czyli będzie to poniesiony przez podatnika koszt świadczenia usług.
Podstawą opodatkowania będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą podatnik otrzyma lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży.
O co zwiększa się podstawę opodatkowania?
W art. 29a ust. 6 ustawy o VAT wskazano katalog elementów, które będzie należało wliczyć do podstawy opodatkowania. Jak z niego wynika, podstawa opodatkowania obejmować będzie:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,
- koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Podstawa opodatkowania nie będzie natomiast obejmować kwot:
- stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
- udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
- otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Obecnie przepisy nie zawierają wskazania, co należy wliczać do podstawy opodatkowania, jest to jedynie określone w stosunku do WNT.
Podobnie jak obecnie, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, z podstawy opodatkowania nie będzie wyodrębniać się wartości gruntu. Zasada ta nie będzie dotyczyła sytuacji oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, dokonane z równoczesną dostawą budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli.
Co obniży podstawę opodatkowania?
Podstawę opodatkowania obniżać się będzie o:
- kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen,
- wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 11 i 12,
- zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,
- wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.
Ponadto do podstawy opodatkowania nie będzie wliczać się wartości opakowania, jeżeli podatnik dokona dostawy towaru w opakowaniu zwrotnym, pobierając kaucję za to opakowanie lub określając taką kaucję w umowie dotyczącej dostawy towaru.
W przypadku niezwrócenia przez nabywcę tego opakowania podstawę opodatkowania podwyższać się będzie o wartość tego opakowania:
- w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała jego zwrot – jeżeli nie zwrócono go w terminie określonym w umowie,
- 60. dnia od dnia jego wydania – jeżeli w umowie nie określono terminu zwrotu tego opakowania.
W art. 29a ust. 13 ustawy o VAT określone zostały warunki obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem. Dotyczyć to będzie przypadku udzielenia rabatów po dokonaniu sprzedaży, zwrotu towarów i opakowań, z wyjątkiem opakowań zwrotnych, stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna. Obniżenia podstawy opodatkowania w tych przypadkach dokonywać się będzie pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym kontrahent otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia jej otrzymania przez tego kontrahenta.
Uzyskanie tego potwierdzenia po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawniać będzie podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.
Warunek ten analogicznie do obecnych przepisów nie będzie miał zastosowania w przypadku:
- eksportu towarów, WDT, dostawy towarów i świadczenia usług, dla których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju,
- sprzedaży mediów.
W art. 29a ust. 15 pkt 4 ustawy o VAT wprowadzono nową regulację, iż warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania faktury korygującej nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik nie uzyskał potwierdzenia mimo udokumentowanej próby doręczenia korekty i z posiadanej dokumentacji będzie wynikać, że nabywca towaru lub usługobiorca wie, iż transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej. W takiej sytuacji obniżenie podstawy opodatkowania nastąpi nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym zostały łącznie spełnione wymienione wcześniej przesłanki (art. 29a ust. 16 ustawy o VAT).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 92 (1029) z dnia 2013-11-18
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.WszystkoDlaKsiegowych.pl
