Dofinansowanie różnych form wypoczynku stanowi jedno z najpopularniejszych świadczeń pozapłacowych. Swoją niesłabnącą popularność zawdzięcza w głównej mierze kręgowi potencjalnych beneficjentów. Pracodawcy przyznają je bowiem zazwyczaj nie tylko pracownikom, ale również członkom ich rodzin, a także zakładowym emerytom. Dofinansowanie to stanowi przychód na gruncie pdof, nie zawsze jednak podlega opodatkowaniu.

Dzieci na wakacjach

Dla świadczenia obejmującego pracownicze dopłaty do wypoczynku dzieci i młodzieży do lat 18, w warunkach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku. Przywołany przepis wskazuje, że ma ono zastosowanie do wypoczynku zorganizowanego w konkretnej formie: wczasów, kolonii, obozu lub zimowiska, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych. Dodatkowo, aby omawiane zwolnienie można było zastosować, organizatorem takiego wypoczynku powinien być podmiot prowadzący działalność w tym zakresie. Może zatem być to zarówno podmiot świadczący usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, np. biuro turystyczne, jak i podmiot zajmujący się statutowo tego rodzaju działalnością, tj. szkoła, kościół, fundacja, stowarzyszenie.

Zastosowanie omawianego zwolnienia jest uwarunkowane m.in. wiekiem dziecka pracownika. Tymczasem przepisy ustawy o pdof nie wskazują, w jaki sposób należy ustalać ten wiek. Z rozstrzygnięć fiskusa wynika natomiast, że kryterium wieku dziecka jest spełnione, jeśli w którymkolwiek momencie trwania wypoczynku nie ukończyło ono 18 lat. Istotny jest zatem wiek dziecka w trakcie wypoczynku, a nie w momencie otrzymania dopłaty do jego wypoczynku przez rodzica.

Gdy źródłem omawianych dopłat są środki funduszu socjalnego, ZFŚS lub wypłacane są one zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra, wówczas ich wartość korzysta ze zwolnienia niezależnie od wysokości otrzymanej przez pracownika kwoty. Jeżeli jednak dofinansowanie pochodzi ze środków obrotowych, wtedy wysokość zwolnienia jest limitowana. W 2023 r. na mocy tzw. uregulowań covidowych po raz ostatni zwolnieniu podlegają dopłaty z innych niż wskazane powyżej źródeł w skali roku podatkowego do kwoty 3.000 zł (art. 52l pkt 4 ustawy o pdof). Gdy limit ten zostanie przekroczony, wówczas nadwyżka ponad jego kwotę stanowi przychód pracownika, od którego pracodawca powinien pobrać zaliczkę na pdof.

Pracodawca, który dofinansowuje wypoczynek dzieci pracowników, ze swojej strony, w celu dokonania weryfikacji zasadności zastosowania zwolnienia z pdof do przekazywanych pracownikom dopłat, ma prawo zażądać dokumentu potwierdzającego poniesienie przez rodzica wydatków objętych dofinansowaniem. Dowód może tu stanowić zarówno faktura czy rachunek, jak i dowód wpłaty KP, przelew bankowy, a także inny dowód wpłaty wystawiony przez organizatora wypoczynku. Z podatkowego punktu widzenia dokument ten powinien zawierać co najmniej dane organizatora oraz określenie formy wypoczynku, dane dziecka korzystającego z wypoczynku, dane osoby dokonującej zapłaty, kwotę i datę dokonania zapłaty. Sposób dokumentowania omówionych wydatków może również wynikać z regulaminu ZFŚS obowiązującego w danym zakładzie pracy.

Dofinansowanie ze środków ZFŚS wypoczynku dzieci i młodzieży do lat 18 nie podlega oskładkowaniu bez względu na jego wysokość. Natomiast takie dopłaty dokonywane ze środków obrotowych pracodawcy każdorazowo podlegają oskładkowaniu.

Wypoczynek pracownika i pozostałych bliskich

Rozliczanie w przychodach dopłat do letniego wypoczynku pracownika i pełnoletnich, uprawnionych członków jego rodziny czy partnerów życiowych, w tym m.in. dopłat do tzw. wczasów pod gruszą, odbywa się na innych zasadach niż ujmowanie w nich dofinansowania wypoczynku dzieci. Dla tego typu świadczeń ustawodawca przewidział bowiem, w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof, odrębne zwolnienie z podatku. W oparciu o ten przepis wskazane dopłaty mogą być objęte zwolnieniem – w 2023 r. również po raz ostatni – w ramach podwyższonego pandemicznego limitu 2.000 zł (art. 52l pkt 3 ustawy o pdof). Limit ten jest liczony w skali roku podatkowego i ma zastosowanie łącznie do świadczeń rzeczowych i pieniężnych finansowanych z ZFŚS lub funduszy związków zawodowych. Jest to jednocześnie kwota przypadająca łącznie na pracownika i jego rodzinę. Dofinansowanie pracowniczego wypoczynku pochodzące ze środków ZFŚS nie podlega oskładkowaniu.

U pracodawców nietworzących ZFŚS źródłem finansowania pracowniczego wypoczynku zazwyczaj są środki obrotowe. Jednak dla wartości takich dopłat ustawodawca nie przewidział żadnego zwolnienia od podatku – każdorazowo podlega ona zatem opodatkowaniu oraz dodatkowo oskładkowaniu.

Zbieg uprawnień do zwolnień

W art. 21 ust. 39 ustawy o pdof określono, że przy obliczaniu kwoty przychodów podlegających zwolnieniu od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i pkt 152-154 ustawy o pdof, czyli kwoty przychodów objętych tzw. ulgą dla młodych, ulgą na powrót, ulgą dla rodzin 4+ oraz ulgą dla pracujących seniorów, nie uwzględnia się m.in. przychodów zwolnionych od podatku dochodowego. To oznacza, że jeżeli pracownik będący beneficjentem jednego ze wskazanych zwolnień z pdof otrzymuje od pracodawcy świadczenia związane z wypoczynkiem finansowane z ZFŚS, to w 2023 r. są one do wysokości 2.000 zł w skali roku wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof i art. 52l pkt 3 ustawy o pdof. Nadwyżka takich świadczeń ponad ten limit korzysta natomiast odpowiednio ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 148 lub pkt 152-154 ustawy o pdof. W takim przypadku świadczenia z ZFŚS, w części przekraczającej w 2023 r. kwotę 2.000 zł, należy wliczać do limitu przychodów przewidzianego dla odpowiedniego ze wskazanych zwolnień.

Wypoczynek emeryta

Wakacyjne świadczenia otrzymywane przez osoby będące już emerytami lub rencistami w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy m.in. stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, ustawodawca objął zwolnieniem od pdof wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. Ich wartość korzysta ze zwolnienia od pdof do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 4.500 zł. Zwolnieniem tym są ponadto objęte wymienione w tym przepisie świadczenia otrzymywane przez osoby uzyskujące nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Od nadwyżki w przypadku świadczenia pieniężnego były pracodawca pobiera 10% zryczałtowany podatek dochodowy (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof), a w przypadku świadczenia niepieniężnego to emeryt jest zobowiązany wpłacić mu kwotę należnego ryczałtu przed wydaniem świadczenia (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof).

Zastosowanie zwolnienia z pdof do wakacyjnych świadczeń dla emerytów nie jest uzależnione od źródła ich finansowania – stosuje się je niezależnie od tego, czy sfinansowane zostały ze środków obrotowych byłego pracodawcy czy z ZFŚS.

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 58 (2037) z dnia 2023-07-20

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKadrowego.pl