Od 7 kwietnia 2023 r. praca zdalna jest regulowana przez przepisy Kodeksu pracy. Mimo krótkiego okresu ich obowiązywania regulacje kodeksowe dotyczące tego rodzaju pracy budzą sporo wątpliwości. Sporne kwestie, nieuregulowane wprost w nowych przepisach kodeksowych, są wyjaśniane w drodze stanowisk urzędowych, w tym Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
Okulary do pracy zdalnej bez refundacji
Praca na stanowisku wyposażonym w monitory ekranowe wiąże się z wieloma niekorzystnymi dla zdrowia czynnikami w środowisku pracy. Mają one wpływ m.in. na wzrok pracownika. Z tego względu pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowisku pracy wyposażonym w monitory ekranowe m.in. okulary korygujące wzrok. Obowiązek ten wynika z § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 r. nr 148, poz. 973).
Realizacja obowiązku zapewnienia pracownikowi okularów korekcyjnych następuje na ogół poprzez refundację zakupu takich okularów, o ile konieczność ich stosowania potwierdził lekarz medycyny pracy.
Wspomniane rozporządzenie formalnie dotyczy pracowników zatrudnionych na stanowisku pracy z monitorami ekranowymi. Zdaniem Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej stanowisko pracy zdalnej, choć standardowo wyposażone w komputer (laptop), nie jest jednak stanowiskiem pracy wyposażonym w monitor ekranowy w rozumieniu rozporządzenia (patrz ramka). Resort rodziny sygnalizuje przy tym, że prowadzone są prace zmierzające do zapewnienia pracownikowi przy pracy zdalnej refundacji takich okularów przez pracodawcę.
Podróż służbowa a praca zdalna
Wykonywanie obowiązków zawodowych wiąże się niekiedy z odbywaniem podróży służbowej. Przez taką podróż, zgodnie z ogólną definicją zawartą w art. 775 K.p., rozumie się wyjazd pracownika, na polecenie pracodawcy, w celu wykonania zadania służbowego poza miejscowość siedziby pracodawcy albo poza miejsce wykonywania pracy określone w umowie o pracę. W świetle tej definicji pojawiło się pytanie o to, jak zakwalifikować ewentualne wyjazdy służbowe podejmowane przez pracownika świadczącego pracę zdalną, tj. czy taki wyjazd z miejsca wykonywania pracy zdalnej do siedziby pracodawcy jest podróżą służbową.
W tej sprawie stanowisko zajęło Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, uznając, że pracownik świadczący pracę zdalną, wykonując przejazdy z miejsca pracy zdalnej (którym jest zazwyczaj miejsce jego zamieszkania) do zakładu pracy, nie odbywa podróży służbowej.
Zakres zwrotu kosztów
Stosowanie pracy zdalnej w zakładzie pracy wiąże się dla pracodawcy z wieloma obowiązkami, w tym dotyczącymi zwrotu kosztów świadczenia takiej pracy. Zgodnie z art. 6724 K.p. pracodawca jest zobowiązany wobec pracownika wykonującego pracę zdalną (z wyjątkiem pracy zdalnej okazjonalnej) m.in. do:
- pokrycia kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, kosztów energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
- pokrycia innych (niż określone powyżej) kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w dotyczącym pracy zdalnej: porozumieniu, regulaminie, jednostronnym poleceniu lub porozumieniu zawartym z pracownikiem.
Praca zdalna w zdecydowanej większości przypadków jest wykonywana w miejscu zamieszkania pracownika. Oprócz kosztów świadczenia pracy zdalnej wskazanych powyżej, takich jak koszty prądu czy usług telekomunikacyjnych, pracownik ponosi jeszcze inne koszty związane z użytkowaniem pomieszczenia (domu), jak chociażby koszty zużycia wody. Powstała więc wątpliwość, czy pracodawca jest zobowiązany zwrócić w odpowiednim zakresie również takie koszty. Zgodnie ze stanowiskiem resortu rodziny można uznać, że nie, chyba że korzystniejsze zasady w tym zakresie wynikają z aktów zakładowych regulujących pracę zdalną (stanowisko dostępne na stronie www.gov.pl/web/rodzina).
|
Okulary korekcyjne przy pracy zdalnej „(…) rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy. Za organizację takiego stanowiska odpowiada pracodawca. Natomiast ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 240) posługuje się pojęciem stanowiska pracy zdalnej. W opinii MRiPS nie jest to pojęcie tożsame z pojęciem stanowiska pracy użytym w ww. rozporządzeniu. (…)”. Pismo Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 13 kwietnia 2023 r.
„(…) Powierzenie pracownikowi przez pracodawcę wykonania określonego zadania służbowego poza stałym miejscem pracy (w ramach podróży służbowej – przyp. red.) wymaga odpowiedniego udokumentowania. W orzecznictwie wskazuje się, że w treści takiego dokumentu niezbędne jest określenie zadania, jakie ma wykonać delegowany pracownik poza miejscowością, w której znajduje się jego stałe miejsce pracy, miejscowość docelowa, data i godzina wyjazdu oraz powrotu, liczba godzin i dni przebywania w podróży, stawka i wartość przysługujących diet. W związku z powyższym przejazd z miejscowości wykonywania pracy zdalnej do miejscowości, w której mieści się siedziba pracodawcy, nie powinien być traktowany jako podróż służbowa. (…)”. Pismo Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 13 kwietnia 2023 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.)
autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 44 (2023) z dnia 2023-06-01
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.ZasilekChorobowy.pl
