W sytuacji gdy podatnik likwiduje firmowy rachunek rozliczeniowy, następuje także likwidacja rachunku VAT. Jeżeli na rachunku VAT znajdują się środki finansowe, podatnik musi pamiętać o ich właściwym zabezpieczeniu.

Uwolnienie środków przed zamknięciem rachunku VAT

Rachunek VAT to rachunek otwierany przez bank automatycznie dla każdego podatnika posiadającego firmowy rachunek rozliczeniowy. Jest on wykorzystywany m.in. przy zapłacie za towar lub usługę w mechanizmie podzielonej płatności.

Jeśli podatnik likwiduje firmowy rachunek bankowy, to przed jego zamknięciem – w celu uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT – może:

• samodzielnie przekazać środki pieniężne na inny rachunek VAT lub
• wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy.

Przekazywanie środków pieniężnych na inny rachunek VAT następuje przy użyciu komunikatu przelewu. Czynność ta jest nazywana przekazaniem własnym. Realizacja przekazania własnego nie wymaga zgody naczelnika urzędu skarbowego (przykład).

Jak wskazano wcześniej, podatnik może także wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy. W art. 108b ust. 1 ustawy o VAT uregulowano, że na wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego wydaje, w drodze postanowienia, zgodę na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony ten rachunek VAT. Wniosek ten podlega weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego w terminie 60 dni od jego otrzymania. Naczelnik urzędu może jednak odmówić, w drodze decyzji, wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT. Do odmowy dochodzi w przypadku:

1) posiadania przez podatnika zaległości z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy – Prawo bankowe (tj. m.in. z tytułu VAT, CIT, PIT, akcyzy oraz należności celnych) – w wysokości odpowiadającej tej zaległości wraz z odsetkami za zwłokę, według stanu na dzień wydania decyzji,

2) gdy zachodzi uzasadniona obawa, że:

a) zobowiązanie podatkowe z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy – Prawo bankowe, nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań podatkowych lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań podatkowych, lub

b) wystąpi zaległość podatkowa z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy – Prawo bankowe, lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Oprócz tego z art. 108b ust. 5a ustawy o VAT wynika, że naczelnik urzędu skarbowego nie odmówi wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, jeżeli powyżej wymienione zaległości podatkowe zostały objęte decyzją o ich odroczeniu lub rozłożeniu na raty.

Środki zgromadzone na rachunku technicznym

W przypadku gdy podatnik nie wskaże bankowi innego rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku, na który mają być przekazane środki zgromadzone na „likwidowanym” rachunku VAT, przed zamknięciem rachunku VAT bank dokonuje przekazania środków zgromadzonych na rachunku VAT na dzień zamknięcia tego rachunku, na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek techniczny służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT – jeżeli na dzień rozwiązania umowy rachunku rozliczeniowego, dla którego prowadzony jest ten rachunek VAT, nie posiada informacji o postanowieniu, o którym mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT (o zgodzie na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy podatnika).

W celu uwolnienia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku technicznym podatnik na podstawie art. 108b ust. 10 ustawy o VAT może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o wydanie zgody na wypłatę tych środków. Podobne rozwiązanie ma zastosowanie dla podmiotów niebędących już podatnikami VAT (art. 108b ust. 15 ustawy o VAT). We wniosku o wydanie zgody na wypłatę środków podatnik określa numer rachunku VAT, z którego nastąpiło przekazanie środków na rachunek techniczny, oraz wysokość środków, jaka ma zostać wypłacona z tego rachunku (art. 108b ust. 11 ustawy o VAT). Naczelnik urzędu skarbowego w terminie 60 dni od dnia otrzymania tego wniosku wyraża, w formie postanowienia, zgodę na wypłatę tych środków, jeśli nie wystąpią negatywne przesłanki, o których mowa w art. 108b ust. 5 ustawy o VAT.

Informacja o wydanym postanowieniu jest przekazywana do banku, który prowadzi dany rachunek techniczny z użyciem środków komunikacji elektronicznej.

W przypadku otrzymania przez bank informacji o tym postanowieniu, bank dokonuje niezwłocznie wypłaty kwoty wskazanej w tej informacji w sposób zgodny z ustaleniami stron.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.)

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 100 (2079) z dnia 2023-12-14

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.RozliczenieWynagrodzenia.pl