Od początku tego roku wystawienie dla nabywcy (podatnika VAT) faktury z tytułu sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej uzależnione jest od zamieszczenia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż NIP nabywcy. Nabywca faktury wraz ze sprzedażą ponosi konsekwencje sporządzenia faktury do paragonu, który nie zawierał jego NIP-u.

Faktura do paragonu z NIP nabywcy

Jak wynika z art. 106b ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym, fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Konsekwencją wystawienia faktury do paragonu bez NIP nabywcy (podatnika VAT) jest ustalenie przez organ podatkowy sankcji zarówno dla sprzedawcy za wystawienie takiej faktury, jak i nabywcy w przypadku, gdy ujmie on w ewidencji VAT taką fakturę.

Ujednolicone przepisy prawne dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

Sankcja ta jest bardzo dotkliwa, bowiem jest ona ustalana w wysokości 100% kwoty VAT wykazanego na fakturze, wystawionej do paragonu niezawierającego NIP nabywcy. Nie jest ona ustalana w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie albo przestępstwo skarbowe oraz podatnikom, którzy świadczą usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą.

Brak NIP na paragonie

Nowe przepisy dotyczące zasad wystawiania faktur do paragonów fiskalnych na rzecz innych podatników spowodowały powstanie szeregu wątpliwości wśród nabywców takich faktur. Przede wszystkim wynikają one z tego, że nie zawsze nabywca jest świadomy tego, że sprzedawca może mu wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, która wcześniej została zaewidencjonowana w kasie fiskalnej.

Ustawodawca w przypadku wystąpienia takiej sytuacji nie dał możliwości podatnikom (nabywcom) obrony przed niewłaściwymi praktykami niektórych sprzedawców. Ponoszą oni takie same konsekwencje (w postaci sankcji) jak nieuczciwy sprzedawca. Tym bardziej, że przepisy nie przewidują żadnej możliwości sprawdzenia tego, czy sprzedawca wystawił fakturę do paragonu z NIP, a nie do „zwykłego paragonu”.

To, że takie sytuacje mogą mieć miejsce w praktyce, wskazuje interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 23 stycznia 2020 r., nr 0112-KDIL3.4012.41.2019.1.EN. Ze stanu faktycznego wskazanego przez podatnika wynika, że planuje on każdą sprzedaż usług ewidencjonować w kasie i jednocześnie dokumentować je fakturą. W przypadku klientów innych niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności i rolnicy ryczałtowi sprzedaż jest rejestrowana w kasie bez NIP nabywcy (ze względu na stosowany system informatyczny). Nabywca usług nie jest świadomy takiego postępowania sprzedawcy. Podatnik wyda każdemu podmiotowi korzystającemu z usługi fakturę, zachowując w swojej dokumentacji jej drugi egzemplarz wraz z paragonem. Paragon stanowi, zdaniem podatnika, swojego rodzaju dokument wewnętrzny. W związku z tym zapytał organ podatkowy, czy w przypadku, kiedy paragon nie będzie w ogóle wydawany nabywcy – innemu podatnikowi (od początku znajdować się on będzie w dokumentacji sprzedawcy), bowiem od razu jest mu wydawana faktura, to do tych faktur ma zastosowanie art. 106b ust. 5 ustawy o VAT.

Organ interpretacyjny wskazał, że zgodnie z art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani dokonywać wydruku paragonu i wydawać wydrukowany dokument nabywcy. Ponadto w § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2019 r. poz. 816) wskazano, że podatnicy, prowadząc ewidencję przy zastosowaniu kasy rejestrującej, wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny podczas dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności. Z kolei fakturę dokumentującą sprzedaż zaewidencjonowaną wcześniej na kasie rejestrującej wystawia się dopiero na żądanie nabywcy, a paragon zgodnie z art. 106h ust. 2 ustawy o VAT dołącza się do egzemplarza faktury pozostającego u sprzedawcy.

Zatem, zdaniem organu, z przepisów tych jednoznacznie wynika, że jeżeli podatnik prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, to ma obowiązek wydać wydrukowany paragon nabywcy, a dopiero na jego żądanie wystawić fakturę do tego paragonu, z zachowaniem jednak określonych przez ustawodawcę warunków wskazanych m.in. w art. 106b ust. 5 ustawy o VAT, który reguluje szczegółowo kwestie dokumentowania sprzedaży na rzecz podatników VAT. Zdaniem organu, nie ma znaczenia fakt, że faktura jest wystawiana w tym samym momencie co paragon. Organ nie zgodził się z podatnikiem, że w sytuacji, gdy paragon nie jest przekazywany nabywcy, a cały czas pozostaje w jego dokumentacji, to stanowi swojego rodzaju dokument wewnętrzny. Paragon fiskalny jest dokumentem potwierdzającym dokonanie sprzedaży, który należy wydać nabywcy. Nabywca z kolei może żądać wystawienia faktury do otrzymanego paragonu. Z tym że w sytuacji, gdy nabywca dokona zakupu usługi jako podatnik VAT, to sprzedawca może wystawić fakturę tylko i wyłącznie do paragonu, który będzie zawierał NIP nabywcy. Organ wskazał, że jeżeli w momencie zakupu nabywca (podatnik VAT) usługi poinformuje podatnika, że nabywa usługę jako podatnik VAT, to nie będzie on miał w ogóle obowiązku ewidencjonowania tej sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Bowiem sprzedaż na rzecz podatników VAT dokumentuje się fakturą VAT. Dodatkowo organ podkreślił, że ciężar rzetelnego prowadzenia ewidencji sprzedaży na potrzeby prawidłowego rozliczenia VAT spoczywa zawsze na podatniku. Zatem ma on obowiązek tak dostosować wewnętrzne procedury i systemy informatyczne służące do prowadzenia ewidencji sprzedaży, aby były one zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 39 (1705) z dnia 2020-05-14

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKadrowego.pl