Pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego może go łączyć z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu. Zasadniczo w czasie świadczenia tej pracy są stosowane ogólne przepisy dotyczące ustalania rozkładów czasu pracy czy udzielania urlopów wypoczynkowych. Pewne odrębności dotyczą jednak pracy w nadgodzinach.
Formalne warunki pracy na urlopie
W czasie urlopu rodzicielskiego pracownik może podjąć pracę u swojego dotychczasowego pracodawcy w wymiarze do połowy etatu. Taką możliwość daje mu art. 1821e § 1 K.p., z którego wynika, że podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim powoduje podział tego urlopu na część zagospodarowaną przez pracę i część (wynoszącą co najmniej połowę wymiaru etatu) poświęconą wyłącznie na opiekę nad dzieckiem. Dotychczasowy wymiar etatu pracownika pozostaje bez zmian, w związku z czym pracodawca nie może formalnie obniżyć wymiaru pełnego etatu pracownika w czasie korzystania przez niego z uprawnienia.
Podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim następuje na wniosek pracownika, który należy złożyć w terminie 21 dni przed planowanym rozpoczęciem pracy. Powyższy wniosek, co do zasady, jest wiążący dla pracodawcy, o ile został wniesiony w terminie i zawiera informacje wskazane w § 20 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243). Jednak – nawet gdy omawiany wniosek został złożony w terminie i zawiera wszystkie wymagane informacje – pracodawca może go odrzucić, jeżeli jego uwzględnienie jest niemożliwe z uwagi na organizację pracy lub rodzaj zadań wykonywanych przez pracownika. Musi jednak poinformować go na piśmie o przyczynach odmowy.
W przypadku łączenia pracy z urlopem rodzicielskim, urlop ten ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części. Wymiar części przedłużającej odpowiada iloczynowi tygodni, przez które pracownik zamierza łączyć pracę z urlopem, i wymiaru etatu, w jakim ta praca zostanie podjęta (art. 1821f § 2 K.p.). W czasie części przedłużającej urlop rodzicielski pracownik również może wykonywać pracę. Wówczas wymiar tej części urlopu oblicza się zgodnie z art. 1821f § 7 K.p.
Grafik i nadgodziny
Pracownik, składając wniosek w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim, może mieć określone propozycje co do rozkładu jego czasu pracy w tym czasie. Przepisy nie odnoszą się do tego, czy pracodawca ma obowiązek uwzględnić te propozycje. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 7 kwietnia 2016 r. uznało, że nie (patrz ramka).
Innym nieuregulowanym wprost problemem było świadczenie pracy nadliczbowej w czasie wykonywania pracy na urlopie rodzicielskim. Generalnie pracownik pełnoetatowy może podejmować pracę w nadgodzinach, a pracownik na część etatu pracę powyżej niepełnego wymiaru etatu i powyżej normy. Mogą się jednak pojawić wątpliwości, czy praca ponad normę może być świadczona przez pracownika, który łączy pracę z urlopem rodzicielskim. Kwestia ta była przedmiotem opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Resort pracy w odniesieniu do nadgodzin przyjął, iż wymaganie od pracownika łączącego pracę z urlopem rodzicielskim (np. w ramach 1/2 etatu), aby przyszedł do pracy w godzinach pomiędzy wymiarem niepełnego etatu a pełną dniówką, jest bezpodstawne. Należy bowiem mieć na uwadze, że w przypadku takiego pracownika część etatu, która nie jest zagospodarowana na pracę, należy do urlopu rodzicielskiego.
Urlop na ogólnych zasadach
Jak już wspomniano, podjęcie pracy na urlopie rodzicielskim nie obniża dotychczasowego wymiaru etatu pracownika. Co za tym idzie, uprawnienia urlopowe pracownika powinny być ustalane w odniesieniu do wyjściowego, pełnego wymiaru etatu. Udzielanie tego urlopu następuje jednak w takim wymiarze godzinowym, w jakim pracownik miał świadczyć pracę w dniu, na który urlopu udzielono (art. 1542 § 1 K.p.). Jeżeli np. pracownica w czasie urlopu rodzicielskiego wykonuje pracę po 4 godziny dziennie, to tyle godzin należy odliczyć jej z puli urlopowej ustalonej dla pełnego etatu.
|
„W przypadku łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu to pracodawca ustala pracownikowi rozkład jego czasu pracy (…). (…) w przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (wykraczającej poza godziny jego pracy zaplanowane w rozkładzie czasu pracy w ramach 8-godzinnego dobowego wymiaru jego czasu pracy). Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowane 4 godziny pracy (od 800 do 1200) i w następnych 4 godzinach (od 1200 do 1600) korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie jest możliwe polecenie pracownikowi pracy ponadwymiarowej (np. pomiędzy godziną 1200 a 1400). (…) wydaje się natomiast możliwe polecenie pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych z przyczyn, o których mowa w art. 151 § 1 Kodeksu pracy. Przykładowo, jeżeli pracownik w danym dniu ma zaplanowaną pracę w godzinach 800-1200, a z urlopu rodzicielskiego korzysta w godzinach 1200-1600, to pracodawca może polecić mu pracę nadliczbową począwszy od godziny 1600 (…)”. Stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2016 r. udostępnione naszemu Wydawnictwu „(…) łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z pracą nie powoduje zmiany wymiaru etatu wynikającego z umowy o pracę. Zatem okres urlopu rodzicielskiego nie ma wpływu na prawo i wymiar, przysługującego pracownikowi na ogólnych zasadach, urlopu wypoczynkowego (…)”. Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2014 r. udostępnione naszemu Wydawnictwu |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)
autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 50 (1925) z dnia 2022-06-23
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.ZasilekMacierzynski.pl
