Mikrorachunek, czyli indywidualny rachunek podatkowy identyfikujący podatnika lub płatnika, służy do wpłaty wybranych podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych. Ich lista systematycznie się wydłuża. Ostatnio zostały do niej dodane VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, podatek od gier oraz dopłaty w grach.

Lista podatków

Wpłata podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych dokonywana na rachunek urzędu skarbowego jest realizowana przy użyciu rachunku bankowego urzędu skarbowego albo mikrorachunku podatkowego podatnika (płatnika).

Mikrorachunek służy do obsługi wybranych należności. Minister Finansów ustala ich listę, w drodze rozporządzenia, z uwzględnieniem uwarunkowań technicznych i organizacyjnych. Na mikrorachunek wpłaca się m.in. VAT, PIT, CIT, opłatę od napojów alkoholowych w opakowaniach do 300 ml. Od 1 stycznia 2024 r. uiszcza się na niego podatek od gier (POG), dopłaty w grach (GHD) oraz podatek VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (VAT-14) – dotychczas odprowadzane na wyznaczone rachunki Urzędu Skarbowego w Nowym Targu. Określa to załącznik do rozporządzenia MF w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego (Dz. U. z 2023 r. poz. 2802). Ministerstwo Finansów zapowiada, że w dalszej kolejności katalog należności wpłacanych na mikrorachunek poszerzy się o podatek akcyzowy, cło, opłatę emisyjną oraz opłatę paliwową.

Należności nieujęte we wspominanym rozporządzeniu uiszcza się na odpowiednie konto właściwego urzędu skarbowego. Odrębną sprawą jest zapłata opłaty skarbowej, np. za przedłożenie w toku postępowania podatkowego pełnomocnictwa szczególnego. Sprawy związane z opłatą skarbową należą do kompetencji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wymaganą kwotę należy uregulować w kasie urzędu miasta/gminy lub przelać na rachunek bankowy (poszczególne urzędy podają numer konta na swojej stronie internetowej). Dowód uiszczenia opłaty skarbowej przedkłada się organowi podatkowemu, który ma dokonać czynności urzędowej na podstawie wniosku, wydać zaświadczenie lub któremu składane jest pełnomocnictwo.

Numer mikrorachunku

Każdy podatnik (płatnik) ma własny mikrorachunek przypisany do niego na podstawie identyfikatora podatkowego. Taka struktura wynika z art. 61b § 2 Ordynacji podatkowej.

Identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL albo NIP. Numerem PESEL identyfikowane są osoby fizyczne, które mają nadany ten numer, nie prowadzą działalności gospodarczej, nie są zarejestrowanymi podatnikami VAT oraz nie są płatnikami podatków lub składek ZUS. Kryteria te trzeba spełniać łącznie. NIP jest identyfikatorem podatkowym pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, tj. osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, a także osób fizycznych niespełniających wymogów pozwalających na ich identyfikację na podstawie numeru PESEL.

Numer mikrorachunku wygenerowany na podstawie danego identyfikatora podatkowego jest stały. Pozostaje ten sam po przeprowadzce podatnika, zmianie nazwiska czy przejściu do innego urzędu skarbowego. Wygenerowanie nowego mikrorachunku jest natomiast konieczne w razie zmiany statusu ewidencyjnego podatnika, np. gdy osoba fizyczna, która dotychczas posługiwała się mikrorachunkiem z numerem PESEL, otwiera indywidualną działalność gospodarczą, musi posiadać mikrorachunek z NIP. Mikrorachunek – już kiedyś wykreowany lub nowy – można uzyskać w urzędzie skarbowym albo wygenerować przez internet: na stronie www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego lub po zalogowaniu na konto w serwisie e-Urząd Skarbowy. Nie wiąże się to z żadnymi opłatami.

Rozliczenie wpłaty

Wpłaty dokonane przez podatnika (płatnika) rozlicza się zgodnie z zasadami określonymi w art. 62 Ordynacji podatkowej.

Wpłatę zalicza się w pierwszej kolejności na poczet niepokrytych kosztów doręczonego upomnienia.

Wspomniany przepis stanowi, że jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów, wpłata podlega zarachowaniu na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w razie braku takiego wskazania – na zobowiązanie podatkowe o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych. W przypadku gdy podatnik ma zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, wpłatę zalicza się na zaległość podatkową o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku. W razie niedokonania takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku wpłacona kwota jest przeznaczana na zaległość podatkową o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych. Zaliczeniu na poczet zaległości podatkowej nie podlegają wpłaty dokonane na poczet ryczałtu od przychodów zagranicznych osób przenoszących miejsce zamieszkania na terytorium Polski oraz podatków z tytułu importu towarów: akcyzowego i VAT. Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z tytułu zaliczek na podatek, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaliczki, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności.

Urząd skarbowy wydaje postanowienie w sprawie zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę oraz kosztów upomnienia wyłącznie na wniosek podatnika. Przysługuje na nie zażalenie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.)

autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 11 (2094) z dnia 2024-02-05

Sposoby weryfikacji przez urząd skarbowy rozliczeń podatników. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl