Ogłoszona na dany rok kalendarzowy kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę wyznacza niektórym ubezpieczonym najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Dotyczy to m.in. osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a także osób prowadzących działalność i spełniających warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach 2-letniego preferencyjnego ZUS oraz tzw. małego ZUS.

ZUS osoby zatrudnionej na etacie

Wynagrodzenie osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia. W 2024 r. od 1 stycznia do 30 czerwca minimalna płaca wynosi 4.242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia będzie wynosiła 4.300 zł. To oznacza, że za pracowników pełnoetatowych wynagradzanych na poziomie minimalnej stawki pracodawca miesięcznie w 2024 r.:

• od stycznia do czerwca – powinien opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotną i składki na FP i FS oraz FGŚP (przyjmując, że jest zobowiązany do opłacania składek na te fundusze) od kwoty nie niższej niż 4.242 zł,
• od lipca do grudnia – będzie opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotną i składki na FP i FS oraz FGŚP (przyjmując, że jest zobowiązany do opłacania składek na te fundusze) co najmniej od kwoty nie niższej niż 4.300 zł.

Zwiększenie w 2024 r. kwoty płacy minimalnej i co za tym idzie najniższych obowiązujących podstaw wymiaru składek ZUS automatycznie podwyższy w tym roku zobowiązania składkowe pracodawcy i pracownika (patrz Tabela 1).

W sytuacji gdy pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek ZUS należy wtedy ustalić dla niego w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez niego w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Składki społeczne przedsiębiorcy

• 2-letni preferencyjny ZUS

Dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, która spełnia poniższe warunki, tj.:

• nie prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła pozarolniczej działalności,
• nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej,

podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Taką preferencję określa art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.), zwanej ustawą systemową.

Dla osoby uprawnionej do tej ulgi najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2024 r. wynosi odpowiednio:

• od stycznia do czerwca – 1.272,60 zł (30% z kwoty 4.242 zł),
• od lipca do grudnia – 1.290 zł (30% z kwoty 4.300 zł).

Wyliczone kwoty składek na ubezpieczenia społeczne dla ww. przedsiębiorcy przedstawiono w Tabeli 2.

• Mały ZUS

Przedsiębiorca, którego roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2023 r. nie przekroczył kwoty 120.000 zł, może w 2024 r. skorzystać z małego ZUS, o którym mowa w art. 18c ustawy systemowej. Osoba uprawniona do tej ulgi może opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne także od niższej podstawy wymiaru, tj. ustalonej w oparciu o wysokość firmowego dochodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Jednocześnie ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie może być m.in. niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Powyższy zapis oznacza, że dla przedsiębiorcy opłacającego składki społeczne w ramach małego ZUS zwiększenie minimalnej płacy od lipca 2024 r. (do kwoty 4.300 zł) pozostaje bez znaczenia. Od stycznia do grudnia 2024 r. minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla takiej osoby wynosi 1.272,60 zł (czyli 4.242 zł × 30%).

autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 7 (2090) z dnia 2024-01-22

Koszty podatkowe – kwalifikacja i moment ich rozliczenia. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl