Wymiar urlopu pracownika uwarunkowany jest m.in. posiadanym okresem zatrudnienia. Oprócz pracy zalicza się do niego też czas nauki. Jednakże w razie równoległej nauki i pracy do stażu urlopowego przyjmuje się okres zatrudnienia bądź nauki, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Podstawowym okresem przyjmowanym do stażu, od którego zależy wymiar urlopu pracownika, jest okres zatrudnienia. Przy czym okresy poprzedniego zatrudnienia wlicza się do stażu, który wpływa na wymiar urlopu, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat (art. 154 § 1 K.p.).
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu do wielkości jego etatu.
Okresy zatrudnienia pracowniczego potwierdzają m.in. świadectwa pracy.
Należy zaznaczyć, że inne okresy działalności zawodowej pracownika zaliczane są do stażu, od którego zależy prawo, jak i wymiar urlopu, jeżeli tak stanowią przepisy. Najczęściej spotykane okresy wykonywania pracy, czyli m.in. prowadzenie własnej działalności gospodarczej albo pracy wykonywanej w ramach umów prawa cywilnego (umowa zlecenia czy o dzieło), nie są zaliczane do stażu, od którego zależy prawo czy wymiar urlopu. Nie były one bowiem wykonywane w ramach stosunku pracy i przepisy nie przewidują ich wliczania do stażu urlopowego.
Natomiast możliwe jest zaliczanie innych okresów niż praca do stażu, od którego zależy wymiar urlopu. Przepisy przewidują, że do tego stażu wlicza się m.in. okres ukończonej nauki w szkole, pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium, prowadzenia gospodarstwa rolnego, służby wojskowej, pracy nakładczej czy wykonywania odpłatnego zatrudnienia przez skazanego (przykład 1).
Okresy nauki w szkole
Zaliczanie nauki w szkole do stażu, od którego zależy wymiar urlopu, odbywa się na zasadach określonych w art. 155 K.p. Zgodnie z tą regulacją, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
Jak wynika z powołanego przepisu, wliczeniu podlega albo przewidziany programem nauczania faktyczny czas trwania nauki z określoną maksymalnie liczbą lat, albo określona tym przepisem liczba lat nauki niezależnie od tego, ile faktycznie ona trwała.
Wymienione okresy nauki w różnych typach szkół nie podlegają sumowaniu.
Należy dodać, że zaliczeniu do stażu urlopowego podlegają jedynie okresy nauki ukończonej, czyli stwierdzonej świadectwem albo dyplomem ukończenia szkoły, co regulują przepisy obowiązujące w szkolnictwie. Ustalając staż urlopowy danego pracownika zasadniczo uwzględnia się liczbę lat wynikającą z ukończenia ostatniej szkoły. Jeżeli jednak jest to dla pracownika niekorzystne, przyjmuje się inny okres nauki.
W przypadku gdy pracownik pobierał naukę w trakcie zatrudnienia (przykład 2), do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, w zależności od tego, co jest dla pracownika korzystniejsze (art. 155 § 2 K.p.).
| Przykład 1
Z dniem 17 lipca br. w zakładzie zatrudniono absolwenta studiów (ukończył je w kwietniu 2016 r.) w pełnym wymiarze czasu pracy na okres jednego roku. Pracownik ten posiada 6-miesięczny okres stażu (na podstawie skierowania z urzędu pracy) z prawem do stypendium, odbytego w drugiej połowie 2016 r. Nie pokrywa on się z okresem nauki. Ponadto w 2017 r. wykonywał on pracę na podstawie umowy zlecenia i o dzieło. Nie przedłożył żadnych świadectw pracy, czyli nie posiada okresów zatrudnienia pracowniczego. Pracownikowi w bieżącym roku przysługuje tzw. pierwszy urlop. Do pierwszej jego części nabył prawo 16 sierpnia br. Do stażu urlopowego pracownika, od którego zależy wymiar urlopu, należało przyjąć 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej i 6 miesięcy z tytułu odbytego stażu. Jest on niższy niż 10 lat, zatem wymiar urlopu pracownika w bieżącym roku po każdym przepracowanym miesiącu wyniesie 1,66 dnia, tj. 1/12 × 20 dni.
Od 1 sierpnia br. pracodawca zatrudnił na pełny etat na rok pracownika, który przedłożył dyplom ukończenia szkoły wyższej. Studiował on w okresie od 1 października 2013 r. do 10 czerwca 2016 r. Ponadto wykonywał pracę w okresie od 1 lipca 2015 r. do 30 czerwca 2017 r. W okresie od 1 do 31 lipca 2017 r. nigdzie nie pracował. Korzystniejsze dla pracownika jest zaliczenie do stażu okresu nauki w szkole wyższej i pracy przypadającej po okresie studiów, niż nauki w szkole średniej i pracy. Ponadto zaliczeniu podlega okres pracy od 11 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2017 r., a wyłączeniu okres pracy równoległej z nauką, przypadający od 1 lipca 2015 r. do 10 czerwca 2016 r. Z tytułu ukończenia szkoły wyższej należy pracownikowi zaliczyć do stażu 8 lat, a z tytułu pracy okres wynoszący 1 rok i 20 dni. Podejmując pracę w dniu 1 sierpnia 2017 r. pracownik posiadał staż wynoszący 9 lat i 20 dni. Do osiągnięcia stażu wynoszącego 10 lat (za 11 miesięcy i 10 dni) wymiar jego urlopu wynosi 20 dni. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 68 (1422) z dnia 2017-08-24
Wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
