Gdy osoba aktywna zawodowo stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby, z reguły traci możliwość uzyskiwania wynagrodzenia/przychodu. Wówczas pewnego rodzaju rekompensatą dla spełniających określone warunki ubezpieczonych jest stosowne świadczenie, wypłacane za każdy dzień potwierdzonej niezdolności do pracy, w tym również za dni wolne od pracy.
Dla ubezpieczonych
Jeśli dana osoba podlega ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub na zasadzie dobrowolności) i w trakcie tego ubezpieczenia stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy traktowanej na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby, ma prawo do stosownego świadczenia chorobowego, tj. odpowiednio do:
- tzw. wynagrodzenia chorobowego i/lub
- zasiłku chorobowego,
z zastrzeżeniem dotyczącym okresu wyczekiwania na świadczenie.
Stanowi o tym art. 4 i 6 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową, oraz art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.).
Potwierdzenie choroby
Czasową niezdolność do pracy m.in. z powodu choroby lub pobytu w szpitalu, dla celów ustalenia prawa do zasiłku chorobowego (odpowiednio wynagrodzenia chorobowego) i jego wysokości potwierdza m.in. lekarz stosownym zaświadczeniem lekarskim. Wystawiane jest ono m.in. w formie elektronicznej, na zasadach określonych w rozporządzeniu MPiPS w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy… (Dz. U. z 2015 r. poz. 2013), a więc m.in.:
- wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego,
- na okres, w którym ubezpieczony ze względu na stan swojego zdrowia powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym jest niezbędne przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego.
Okres czasowej niezdolności do pracy jest określany liczbą dni. Są to kolejne dni kalendarzowe przypadające na wskazany w zaświadczeniu lekarskim okres niezdolności do pracy/pobytu w szpitalu, a więc z uwzględnieniem nie tylko dni roboczych, ale również dni wolnych od pracy, w tym sobót, niedziel, świąt (przykład 1). Zdarza się też, że lekarze wystawiają kolejne zaświadczenia lekarskie wyłącznie na dni robocze dla danego ubezpieczonego (np. na okres od poniedziałku do piątku), z przerwami na dni wolne od pracy (przykład 2).
Świadczenie za każdy dzień
Wskazany w zaświadczeniu lekarskim okres niezdolności do pracy ma istotne znaczenie przy ustalaniu prawa do świadczenia chorobowego oraz jego wysokości. Zarówno bowiem wynagrodzenie chorobowe, jak i zasiłek chorobowy, przysługują za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy (art. 92 § 2 Kodeksu pracy oraz art. 11 ust. 4 ustawy zasiłkowej).
Obliczając wysokość należnego ubezpieczonemu świadczenia chorobowego, na podstawie wskazanego w zaświadczeniu lekarskim okresu niezdolności do pracy ustala się liczbę dni tej niezdolności, a następnie mnoży się ją przez tzw. stawkę dzienną świadczenia. Przy czym należy mieć na uwadze, iż w pewnych okolicznościach świadczenie chorobowe nie przysługuje za część lub cały okres wskazany w zwolnieniu lekarskim. Ma to miejsce m.in. wówczas, gdy:
- niezdolność do pracy przypada na okres wyczekiwania (przykład 3) albo w czasie urlopu bezpłatnego lub wychowawczego,
- niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu,
- na podstawie przepisów o wynagradzaniu ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia,
- w okresie orzeczonej niezdolności do pracy ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia,
- zostanie wykorzystany pełny okres zasiłkowy.
Ponadto na podstawie jednego zaświadczenia lekarskiego ubezpieczonemu mogą/może przysługiwać:
- różne świadczenia (np. wynagrodzenie chorobowe, a następnie – od 15. lub 34. dnia niezdolności w danym roku kalendarzowym – zasiłek chorobowy),
- za poszczególne dni orzeczonej niezdolności do pracy świadczenie w zróżnicowanej wysokości (np. zasiłek chorobowy za dni pobytu w szpitalu w wysokości 70%, a za pozostały okres 80% podstawy wymiaru zasiłku).
 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.)
autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 69 (1526) z dnia 2018-08-27
Wpływ przepisów wewnątrzzakładowych na wysokość zasiłków. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
