Od 1 stycznia 2013 r. otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem transakcji wewnątrzwspólnotowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Podatnik nie ma już także obowiązku dokumentowania WNT fakturą wewnętrzną. Ponadto od 1 kwietnia br. wejdą w życie kolejne zmiany w zakresie rozliczania WNT i WDT.
Przez WNT rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa UE rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Zasadniczo aby wystąpiło WNT:
1) nabywca towarów musi być:
a) podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika,
b) osobą prawną niebędącą podatnikiem, o którym mowa w pkt a)
2) dokonujący dostawy towarów musi być podatnikiem, o którym mowa w pkt a).
Natomiast przez WDT zasadniczo rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 (np. sprzedaż, darowizna towaru) na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego.
Zasada ta ma zastosowanie pod warunkiem, że nabywca towarów jest:
- podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż Polska;
- osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa UE innym niż Polska;
- podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w takim charakterze na terytorium państwa UE innym niż Polska, niewymienionymi w pkt 1 i 2, jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, które, zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą;
- podmiotem innym niż wymienione w pkt 1 i 2, działającym (zamieszkującym) w innym niż Polska państwie członkowskim, jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.
Obowiązek podatkowy
W WDT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy. Podobne zasady obowiązują także w WNT. Jednak od początku tego roku otrzymanie (zapłacenie) zaliczki, zadatku itp. na poczet WDT lub WNT nie zobowiązuje już do rozliczenia VAT (uchylono art. 20 ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT – przykład).
Od 1 stycznia 2013 r. wprowadzono również przepisy odnoszące się do rozliczania wewnątrzwspólnotowych dostaw ciągłych. Nowo dodany art. 20 ust. 1a ustawy o VAT stanowi, że w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów wykonywanej w sposób ciągły przez okres dłuższy niż miesiąc uważa się ją za dokonaną z upływem każdego miesiąca do czasu zakończenia dostawy tych towarów.
Dokumentowanie WNT
Do 31 grudnia 2012 r. dla udokumentowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów podatnik miał obowiązek wystawiać faktury wewnętrzne. Wynikało to z art. 106 ust. 7 ustawy o VAT. Jednak z dniem 1 stycznia 2013 r. brzmienie tego przepisu zostało zmienione. Wskazano, że podatnik, tylko jeżeli chce, może w tej sytuacji wystawić fakturę wewnętrzną.
Z uwagi na to, że w przypadku WNT podatnik jest zobowiązany do odpowiedniego wyliczenia podatku, może tego obecnie dokonać na fakturze otrzymanej od kontrahenta unijnego, bez wystawiania dodatkowego dokumentu. Jeżeli jednak chce, może w tym celu wystawić fakturę wewnętrzną.
Nietransakcyjne przemieszczenie towarów
Od 1 kwietnia 2013 r. zmienione zostaną przepisy określające warunki wyłączenia nietransakcyjnego przemieszczenia towarów z WNT i WDT. Zlikwidowane zostaną ograniczenia czasowe dotyczące towarów przywożonych do Polski w ramach nietransakcyjnego przemieszczenia towarów, warunkujących wyłączenie z WNT.
Zrezygnowano z warunku objęcia towarów na terytorium kraju procedurą wywozu, jeśli przemieszczenie towarów dokonywane jest w związku z eksportem towarów. Podatnik, co do zasady, będzie obowiązany do posiadania dokumentu celnego potwierdzającego objęcie towarów procedurą wywozu (objęcie tą procedurą nie musi jednak nastąpić w Polsce).
Wykreślone zostanie również ograniczenie czasowe (24 miesiące), w którym towary mają być używane na terytorium innego państwa członkowskiego, aby można było uznać, że nie doszło do WDT.
0% stawka VAT przy WDT
Warunki umożliwiające zastosowanie obniżonej stawki VAT dla WDT zostały wymienione w art. 42 ustawy o VAT. Obecnie z przepisu tego wynika m.in., że prawo do zastosowania 0% stawki VAT przysługuje pod warunkiem, że:
- dostawa jest dokonana na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, a podatnik podał ten numer oraz swój numer VAT UE na fakturze stwierdzającej dostawę towarów,
- podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy posiadać będzie w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego.
Przypomnieć warto, że ETS w wyroku z dnia 27 września 2007 r. w sprawie C-146/05 uznał, iż jeżeli dostawa spełnia przesłanki do zastosowania zwolnienia dla dostaw wewnątrzwspólnotowych, to z tytułu takiej dostawy nie powstaje żaden obowiązek w zakresie podatku VAT. Skoro fakt dokonania WDT był bezsporny, zasada neutralności podatkowej wymaga, by zwolnienie od podatku VAT (w Polsce stawka 0%) zostało przyznane w razie spełnienia przesłanek merytorycznych, nawet jeśli podatnik pominął pewne wymogi formalne.
Od 1 kwietnia br. wejdzie w życie zmiana brzmienia art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Zmiana ta polega na wykreśleniu w art. 42 ust. 1 ustawy o VAT warunku podawania numeru kontrahenta oraz swojego numeru VAT-UE na fakturze stwierdzającej WDT. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów będzie generalnie podlegać opodatkowaniu 0% VAT. Będzie tak pod warunkiem, że podatnik:
- dokona dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej oraz
- składając deklarację podatkową, w której wykaże tę dostawę towarów, będzie zarejestrowany jako podatnik VAT UE (nowo dodany w pkt 3 ust. 1 w art. 42).
Zmiana ta umożliwi zastosowanie stawki 0%, jeśli podatnik zarejestruje się jako podatnik VAT-UE np. w momencie składania deklaracji.
Przykład
Polski podatnik otrzymał w dniu 8 lutego 2013 r. zaliczkę na poczet WDT do Niemiec, która będzie miała miejsce 4 marca 2013 r. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od dnia 1 stycznia 2013 r., obowiązek podatkowy z tytułu WDT powstanie z chwilą wystawienia faktury dokumentującej transakcję wewnątrzwspólnotową (najpóźniej 15 kwietnia), a nie w związku z otrzymaniem zaliczki w lutym.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 16 (953) z dnia 2013-02-25
Jak bronić swoich praw w sporze z fiskusem? Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
Aplikacja do weryfikacji numerów VAT kontrahenta w sposób automatyczny dla dużej ilości numerów VAT dostępna jest tutaj: http://vat-number-validation.eu/vat-ue/.
Dla osób, które weryfikują cyklicznie wiele numerów będzie bardzo przydatna.