Wynagrodzenie pracownika może się składać z różnych składników, w tym ze stałych miesięcznych, zmiennych miesięcznych oraz za okresy dłuższe niż jeden miesiąc. Ustawodawca określił odmienną metodykę wliczania poszczególnych rodzajów składników do wynagrodzenia za urlop. Ponadto niektóre z nich wyłączył z podstawy wynagrodzenia urlopowego.
Zasady ustalania wynagrodzenia za urlop
W myśl art. 172 K.p., za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Przy czym zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu lub z 12 w przypadku znacznego wahania ich wysokości.
Szczegółowe zasady kwalifikowania poszczególnych rodzajów składników do wynagrodzenia urlopowego określa rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu (…). Z § 6 tego aktu prawnego wynika, które należności ze stosunku pracy podlegają wyłączeniu z tego wynagrodzenia. Należą do nich:
- jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
- wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- nagrody jubileuszowe,
- wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
- dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia,
- nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne, należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
- odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące w razie rozwiązania stosunku pracy.
Jednym ze świadczeń nieuwzględnianych w wynagrodzeniu urlopowym jest dodatkowe wynagrodzenie roczne. Przepisy powołanego rozporządzenia nie definiują tego pojęcia. Biorąc jednak pod uwagę przepisy z zakresu prawa pracy, należy uznać, że chodzi w nim wyłącznie o dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługujące pracownikom sfery budżetowej. Tylko bowiem w przepisach dotyczących tej grupy zatrudnionych, np. w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1144 ze zm.), jest mowa o tym wynagrodzeniu.
Przyjmowanie różnych składników do podstawy
W celu ustalenia wynagrodzenia urlopowego brane są pod uwagę 3 grupy składników. Składniki określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu.
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, tzw. zmienne miesięczne, przyjmuje się w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadkach znacznego wahania ich wysokości, mogą być one uwzględnione w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.
Natomiast składniki wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc wypłaca się w przyjętych terminach wypłaty tych składników, przy czym okres urlopu jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy (np. premia kwartalna, półroczna czy roczna). Zatem składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc nie wchodzą do podstawy wynagrodzenia urlopowego. Ponadto okres urlopu wypoczynkowego w zakresie prawa do deputatu traktuje się na równi z okresem wykonywania pracy (§ 12 powołanego wcześniej rozporządzenia).
Wynagrodzenie za urlop oblicza się:
- dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
- mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Przykład
Na wynagrodzenie pełnoetatowego pracownika składa się stawka zasadnicza w stałej miesięcznej wysokości – 2.800 zł, premia kwartalna oraz wynagrodzenie roczne. Ponadto pracownik otrzymuje wynagrodzenie i dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych. We wrześniu 2016 r. korzystał z 80 godzin urlopu wypoczynkowego. W okresie przyjmowanym do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego pracownik ten uzyskał wynagrodzenie wraz z dodatkiem za nadgodziny: w czerwcu br. – 238,65 zł i w lipcu br. – 250,05 zł. W sierpniu br. nie pracował w nadgodzinach. Łącznie w okresie, z którego ustalana jest podstawa wymiaru wynagrodzenia urlopowego pracownik przepracował 540 godzin (520 godz. nominalnego czasu pracy + 20 godz. nadliczbowych). Do podstawy wynagrodzenia urlopowego nie wchodzi premia kwartalna, ani wynagrodzenie roczne. Okres urlopu wypoczynkowego przy ustalaniu tych świadczeń jest traktowany na równi z okresem wykonywania pracy. Wynagrodzenie za urlop ze zmiennych składników wyniosło 96,80 zł, zgodnie z wyliczeniem: (238,65 zł + 250,05 zł + 0 zł) : 540 godz. = 0,91 zł, 0,91 zł × 80 godz. = 72,80 zł. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 ze zm.)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 75 (1325) z dnia 2016-09-19
Świadczenia chorobowe dla pracowników. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl