Z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych niektórzy pracodawcy przekazują zatrudnionym w firmie pracownikom (lub członkom ich rodzin) różnego rodzaju dodatkowe świadczenia. Mogą one mieć charakter pieniężny lub rzeczowy. Są one finansowane ze środków obrotowych firmy lub zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Czasami ich wartość będzie zwolniona ze składek ZUS, a niekiedy będzie nimi obciążona.

Składki ZUS

Składki na ubezpieczenia społeczne pracodawca nalicza pracownikom od przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Podobnie jest w przypadku składki zdrowotnej. Dla celów ustalenia podstawy wymiaru tej składki stosuje się bowiem przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, z tym jednak zastrzeżeniem, że podstawę wymiaru składki zdrowotnej pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez pracownika i potrąconych przez pracodawcę ze środków pracownika.

Nie ma wątpliwości co do tego, że pracownicy otrzymujący od pracodawcy świadczenia na zbliżające się Święta Wielkanocne uzyskują z tego tytułu przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o pdof. Świadczenie takie jest sfinansowane ze środków obrotowych pracodawcy lub zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Świadczenia ze środków obrotowych

Od wartości przekazanego pracownikom tzw. zajączka sfinansowanego ze środków obrotowych pracodawca zobowiązany jest naliczyć, a następnie opłacić składki ubezpieczeniowe do ZUS. Żadne bowiem z obowiązujących przepisów nie zwalniają takiego przychodu pracowniczego z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (oraz ewentualnie składek na FP, FS i FGŚP) w ZUS. Jeżeli omawiane świadczenie pracodawca przekaże pracownikom w formie:

a) pieniężnej – wtedy do podstawy wymiaru składek ZUS wliczy im wypłaconą kwotę (brutto),

b) rzeczowej (np. paczka) – wówczas dla celów naliczenia składek ZUS wartość pieniężną takiego świadczenia powinien ustalić zgodnie z zasadą określoną w § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), zwanego rozporządzeniem składkowym. Przepis ten określa, że wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących w danym zakładzie, a w razie ich braku według cen:

• • stosowanych wobec innych odbiorców niż pracownicy – jeśli przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy,
  • ich zakupu – gdy przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi zakupione przez pracodawcę.

Finansowanie świadczeń z ZFŚS

Korzystniejsze pod względem finansowym jest przekazanie pracownikom na święta świadczeń, które zostały sfinansowane ze środków ZFŚS. Po spełnieniu określonych warunków ich wartość może bowiem być zwolniona z obciążeń składkowych.

Podstawy wymiaru składek (społecznych i zdrowotnej) ZUS nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS. Uregulowanie takie wynika z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Świadczenia finansowane ze środków ZFŚS mogą korzystać ze zwolnienia składkowego w oparciu o powołany przepis tylko wtedy, gdy spełnione są odpowiednie warunki. Przekazując więc pracownikom dofinansowanie ze środków ZFŚS, należy pamiętać o zasadzie wynikającej z art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS. Zgodnie z tym przepisem przyznawanie przez pracodawcę ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu powinny zostać uzależnione od sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego Funduszu. Tym samym oznacza to wykluczenie możliwości przyznawania wszystkim uprawnionym osobom świadczeń ze środków tego Funduszu w jednakowej wysokości (por. interpretację Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 20 marca 2018 r., znak: DI/100000/43/161/2018). Przepisy ustawy o ZFŚS nie pozwalają bowiem na tworzenie takich zasad w zakresie podziału środków funduszu socjalnego, które byłyby sprzeczne z jej art. 8 ust. 1, czyli z tzw. kryterium socjalnym.

Gdy pracodawca przekaże pracownikom świąteczne świadczenie z ZFŚS bez uwzględnienia ich tzw. sytuacji socjalnej, wtedy jego wartość powinien oskładkować.

Powyższe oznacza, że jeżeli świadczenie przekazane pracownikom (i członkom ich rodzin) na święta zostanie sfinansowane ze środków ZFŚS i będzie stanowiło pomoc socjalną (jego wartość zostanie uzależniona od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika), to nie będzie ono podlegało składkom ZUS na podstawie § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Zwolnienie to ma zastosowanie również do przekazanych pracownikom na święta paczek, bonów czy talonów.

autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 31 (1593) z dnia 2019-04-18

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.RozliczenieDelegacji.pl