Wiele uprawnień pracowniczych zależy od ogólnego stażu pracy ustalanego z całego okresu zatrudnienia. Uwzględniane są głównie zakończone okresy pracy, znaczenie mają również bieżące okresy zatrudnienia równoległego. Zasady ich zaliczania do stażu pracowniczego są zróżnicowane, w zależności od przepisów obowiązujących w danym zakładzie pracy.

Staż urlopowy w dwóch firmach

W przypadku równoległego zatrudnienia u dwóch lub więcej pracodawców, pracownik nabywa uprawnienia ze stosunku pracy odrębnie u każdego z nich. Dotyczy to m.in. prawa do urlopu wypoczynkowego, którego wymiar zależy od ogólnego stażu pracy. Zasady jego ustalania w razie równoległego zatrudnienia określa art. 154¹ § 2 K.p. Stanowi on, że w przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy, do stażu, od którego zależy prawo i wymiar urlopu, zalicza się okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy. W drugim stosunku pracy do stażu urlopowego należy więc zaliczyć okres pracy w trwającym zatrudnieniu, liczony od jego rozpoczęcia do dnia poprzedzającego podjęcie kolejnego.

Podobnie jak przy zatrudnieniu podstawowym, do stażu urlopowego w drugiej firmie wlicza się nie tylko okresy pracy, ale również okresy zaliczalne, np. ukończone okresy nauki.

Należy zasygnalizować, że wykorzystanie urlopu wypoczynkowego w równoległym zatrudnieniu nie ma wpływu na drugi stosunek pracy, tj. fakt, że np. w jednej firmie pracownik wykorzystał cały przysługujący mu urlop nie może spowodować redukcji uprawnień urlopowych w drugiej firmie. W takiej sytuacji nie ma podstaw do zastosowania art. 155¹ § 2 K.p., zgodnie z którym pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z okresu pracy, przysługuje u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze. Przepis ten dotyczy bowiem kolejnego, a nie równoległego pracodawcy.

Dodatki stażowe w budżetówce

Często spotykanym składnikiem wynagrodzenia jest dodatek stażowy. Występuje on głównie w sferze budżetowej, gdzie warunki płacowe pracowników określone są przez przepisy odrębne. Obowiązuje tam ogólna zasada, zgodnie z którą do stażu uwzględnianego dla potrzeb dodatku stażowego przyjmuje się wszystkie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli podlegają one wliczeniu do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Reguła ta ma zastosowanie zarówno do samorządowych jak i państwowych pracowników sfery budżetowej.

Prawo do dodatku stażowego ustala się odrębnie u każdego z pracodawców sfery budżetowej, z pewnym zastrzeżeniem dotyczącym równoległego zatrudnienia. W sferze samorządowej do okresu dodatkowego zatrudnienia nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego (przykład). Wyjątek dotyczy tylko pracownika samorządowego zatrudnionego w jednostce budżetowej w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez macierzystego pracodawcę, w celu wykonywania pracy w innym zakładzie. Wówczas do okresu dodatkowego zatrudnienia zalicza się nie tylko zakończone okresy zatrudnienia podstawowego, ale także okres pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego – do dnia jego rozpoczęcia (§ 7 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych – Dz. U. z 2014 r. poz. 1786 ze zm.).

Analogiczna zasada obowiązuje pracownika należącego do korpusu służby cywilnej. W przypadku gdy członek korpusu pozostawał równocześnie w ramach więcej niż jednego zakończonego stosunku pracy, do okresu uprawniającego do dodatku wliczany jest tylko jeden z tych okresów. Natomiast pracownikom administracji rządowej nienależącym do korpusu, do okresu zatrudnienia dodatkowego nie zalicza się okresów zatrudnienia podstawowego. Przyjmuje się – wobec braku odpowiedniej regulacji – że zatrudnieniem podstawowym jest praca w ramach pełnego etatu, a jeżeli mamy do czynienia z dwoma pełnoetatowymi miejscami pracy, to podstawowym jest zatrudnienie podjęte wcześniej albo wskazane przez pracownika.

Inaczej w sferze prywatnej

W sferze pozabudżetowej pracodawca ma o wiele większą swobodę w określeniu zasad, na jakich następuje ustalenie stażu pracy, w tym w razie wystąpienia równoległego zatrudnienia. Jeżeli podlega on pod ogólne przepisy Kodeksu pracy, odnosi się do niego tylko jeden przepis dotyczący ustalania stażu w zatrudnieniu równoległym, tj. art. 154¹ § 2 K.p. odnoszący się do stażu urlopowego. Poza tym pracodawca pozabudżetowy samodzielnie ustala na jakich warunkach następuje uwzględnienie w stażu pracy okresów zatrudnienia równoległego – o ile w ogóle dopuszcza taką możliwość. W zakresie świadczeń pracowniczych o charakterze stażowym takich jak np. dodatek stażowy, nie jest on bowiem związany żadnymi przepisami ustawowymi, które narzucałyby reguły ich przyznawania. Podstawą prawną wypłaty tego rodzaju świadczeń w firmach pozabudżetowych są przepisy zakładowe lub umowa o pracę. Pracodawca może w nich określić zasady ustalania stażu wymaganego do ich przyznania zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść rozwiązań ustawowych obowiązujących w sferze budżetowej, np. wykluczając możliwość zaliczenia stażu równoległego w innej firmie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917)

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 43 (1500) z dnia 2018-05-28

Komentarz do ustawy zasiłkowej – część I. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl