Aby pozyskać bądź utrzymać w firmie szczególnie przydatnych pracowników, pracodawcy dość często nie poprzestają na wypłacie dla nich tylko wynagrodzenia za pracę, lecz przekazują im różnego rodzaju dodatkowe świadczenia. Z całą pewnością pozwala to lepiej zmotywować ich do pracy. Jednak udzielając pracownikom świadczeń, zwłaszcza w formie niepieniężnej, trzeba pamiętać, że od wartości większości z nich należy naliczyć składki ZUS.
Zamierzamy wprowadzić w naszym zakładzie nagrody dla najbardziej wydajnych pracowników. Jednak zamiast wypłaty pieniężnej, lider otrzyma świadczenie w formie rzeczowej. Czy od wartości takiego świadczenia będziemy musieli naliczyć obdarowanemu pracownikowi składki ZUS?
TAK. Wartość świadczenia ufundowanego przez pracodawcę jako nagroda za dobre wyniki w pracy jest bowiem dla pracownika przychodem ze stosunku pracy (w rozumieniu przepisów o pdof). Przychód ten stanowi podstawę do naliczenia pracownikowi składek ubezpieczeniowych. Tego rodzaju świadczenie nie korzysta ze zwolnienia ze składek ZUS. Pracodawca, który w ten sposób nagradza pracownika, powinien więc doliczyć wartość świadczenia do jego wynagrodzenia i je oskładkować.
Wartość pieniężną świadczenia niepieniężnego (w naturze) pracodawca ustala na podstawie § 3 rozporządzenia określającego szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zwanego rozporządzeniem składkowym). Zgodnie z nim, wartość pieniężną takich świadczeń ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu. W razie ich braku – jeżeli przedmiotem świadczeń są rzeczy lub usługi zakupione przez pracodawcę – wartość tę ustala się według cen ich zakupu.
Co istotne, wartość pieniężna przekazanych pracownikom świadczeń niepieniężnych stanowi dla nich podstawę wymiaru nie tylko składek społecznych, obciążających zarówno pracownika, jak i pracodawcę. Od wartości świadczeń przekazanych pracownikowi w naturze należy też naliczyć:
- składkę na ubezpieczenie zdrowotne – finansowaną przez pracownika,
- składki na FP i FGŚP oraz ewentualnie składkę na FEP – finansowane ze środków pracodawcy.
Jednemu z dyrektorów naszej firmy wynajęliśmy mieszkanie. Zgodnie z umową zawartą z osobą wynajmującą, pracodawca płaci czynsz w wysokości 820 zł. Do wysokości 500 zł takie świadczenie jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Czy podobnie jest ze składkami ZUS?
NIE. Wartość świadczenia, którego przedmiotem jest udostępnienie pracownikowi lokalu mieszkalnego, stanowi dla niego przychód ze stosunku pracy. Należy go więc wliczyć zatrudnionemu do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (zarówno społecznych, jak i zdrowotnej oraz ewentualnie naliczyć też składki na FP i FGŚP). Obowiązujące przepisy składkowe nie zawierają bowiem żadnych uregulowań, na podstawie których przychody te byłyby zwolnione ze składek ZUS.
Dla celów składkowych wartość pieniężną świadczenia w naturze, którego przedmiotem jest udostępnienie pracownikowi nieodpłatnie lokalu mieszkalnego, ustala się w zależności od rodzaju lokalu, zgodnie z § 3 rozporządzenia składkowego. Tak będzie oczywiście tylko wtedy, gdy w firmie nie ma przepisów określających wysokości ekwiwalentu pieniężnego z tego tytułu.
Więcej na temat oskładkowania służbowego lokum pisaliśmy w GP nr 16 z br., na str. 8.
Chcemy wykupić dla pracowników pakiety świadczeń medycznych o wartości 40 zł. Czy tego typu świadczenie będzie zwolnione z oskładkowania?
Za przychód ze stosunku pracy uważa się m.in. zapewnienie pracownikowi przez pracodawcę nieodpłatnych świadczeń medycznych. Od przyznanych pracownikowi tego typu świadczeń pracodawca (oprócz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych) powinien więc naliczyć także składki ubezpieczeniowe do ZUS.
Przychód taki byłby wyłączony z podstawy wymiaru składek ZUS, gdyby wartość pakietów była finansowana na innych zasadach. Jeśli bowiem pracownicy ponieśliby za nie częściową odpłatność, wówczas przysługiwałoby zwolnienie ze składek na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego. Zgodnie z tym przepisem, nie podlegają oskładkowaniu korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające m.in. na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Zatem wyłączenie to ma zastosowanie wówczas, gdy korzyść materialna wynika np. z przepisów płacowych, ma postać niepieniężną i pracownik poniósł za nią częściową odpłatność.
| Zwolnienie pakietu ze składek ZUS |
Warunki zwolnienia | Podstawa prawna |
| pakiet przekazany pracownikowi, który częściowo sfinansował jego zakup | udzielenie takiego świadczenia musi wynikać z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu | § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego |
| pakiet przekazany pracownikowi w okresie pobierania przez niego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego | prawo pracownika do pakietu za okres pobierania przez niego świadczeń chorobowych musi wynikać z postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu | § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego |
| pakiet przekazany pracownikowi pobierającemu zasiłek macierzyński lub przebywającemu na urlopie wychowawczym | zwolniona z oskładkowania jest ta część wartości pakietu świadczeń medycznych, która należna jest za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub korzystania z urlopu wychowawczego | art. 6 ust. 1 pkt 19 oraz art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.) |
Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek… (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.)
autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 21 (1062) z dnia 2014-03-13
Rozliczanie umów cywilnych. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
