Wyjścia z pracy w celu załatwienia spraw prywatnych i sposób ich odpracowania zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Przy czym zgodę na opuszczenie miejsca pracy przez pracownika musi wyrazić pracodawca. Jeżeli odpracowanie wyjścia prywatnego będzie miało miejsce w innym miesiącu niż zwolnienie z pracy, znajdzie to odzwierciedlenie w wynagrodzeniu pracownika.

Wyjście prywatne zbilansowane pracą

Na mocy art. 151 § 2¹ K.p. nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Takie odpracowanie nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego. Zachowanie odpoczynków jest istotne zwłaszcza w systemie równoważnym, który przewiduje przedłużenie wymiaru dobowego do 12 i więcej godzin. W dniach, w których zgodnie z rozkładem pracownik ma pracować 12 godzin, będzie mógł odpracować tylko 1 godzinę wyjścia prywatnego bez naruszenia odpoczynku dobowego.

Jeżeli chodzi o termin odpracowania wyjścia prywatnego, to nie została w tej kwestii wskazana w przepisach żadna granica czasowa. Pozwala to na uznanie, że może ono nastąpić w dowolnym miesiącu danego okresu rozliczeniowego albo w innym okresie rozliczeniowym.

Najkorzystniej jest dla pracownika, gdy odpracuje wyjście prywatne jeszcze w tym samym miesiącu, w którym miało ono miejsce. Wówczas nie wpływa ono na wysokość wypłacanego wynagrodzenia za pracę. Natomiast odpracowanie wyjścia w celu załatwienia spraw osobistych w innym miesiącu niż miało ono miejsce przekłada się na wysokość wynagrodzenia pracownika. W miesiącu zwolnienia od pracy jest ono obniżone za godziny brakujące do obowiązującego wymiaru czasu pracy, a w miesiącu odpracowania podwyższone za odpracowane godziny. Zastosowanie znajdzie tu bowiem art. 80 K.p., który stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za czas niewykonywania pracy tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Takie też stanowisko w sprawie wynagrodzenia pracownika w razie odpracowania wyjścia prywatnego prezentuje Państwowa Inspekcja Pracy, która uznała, że: „(…) Jeżeli pracownik korzysta ze zwolnienia od pracy w jednym miesiącu, a odpracowuje czas tego zwolnienia w innym miesiącu, to w miesiącu, w którym ma miejsce odpracowanie, powinien otrzymać odpowiednio wyższe wynagrodzenie za pracę, natomiast w miesiącu, w którym korzystał ze zwolnienia – odpowiednio niższe (…)” (por. K. Pietruszyńska, PiZS nr 1/2014, str. 38).

Odpracowanie wyjścia przez niepełnosprawnego

Pracowników niepełnosprawnych obowiązują normy czasu pracy wskazane w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej… (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.). W myśl art. 15 powołanej ustawy czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Natomiast czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Biorąc pod uwagę brzmienie przepisu normy te mają charakter sztywny, a nie przeciętny. Wydawałoby się więc, że pracownicy niepełnosprawni nie będą mogli odpracowywać wyjścia prywatnego w innym dniu niż miało ono miejsce. Jednak odmienne stanowisko w tej kwestii zaprezentował Główny Inspektorat Pracy. W piśmie z dnia 28 października 2014 r. udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 10 sierpnia 2017 r., znak GNP-152-0020-3-2/14, GIP uznał, że: „(…) pracownicy niepełnosprawni mają prawo odpracowywać zwolnienie od pracy, o którym mowa w art. 151 § 2¹ Kodeksu pracy, na takich samych zasadach jak pozostali pracownicy”. Zdaniem GIP możliwe jest więc odpracowanie wyjścia prywatnego przez pracownika niepełnosprawnego w innym dniu niż dzień udzielenia tego zwolnienia, nawet jeżeli zostanie przekroczona norma czasu pracy.

Wysokość wynagrodzenia

Odpracowanie wyjścia w celu załatwienia spraw prywatnych w innym miesiącu niż miało miejsce to zwolnienie może wpłynąć na różnice w wysokości wynagrodzenia za pracę. Dotyczy to zwłaszcza wynagrodzenia określonego w stałej stawce miesięcznej. W przypadku takiego wynagrodzenia stawkę godzinową uzyskuje się dzieląc to wynagrodzenie przez nominalny czas pracy obowiązujący w danym miesiącu. Jak wiadomo, wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach może się różnić (przykład 1).

Natomiast nie będzie różnic w stawce za godzinę odpracowania wyjścia prywatnego, gdy pracownik jest wynagradzany stawką godzinową (przykład 2).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)

autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 66 (1523) z dnia 2018-08-16

GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.Czas-Pracy.pl