Urlop pracownika w pierwszym roku jego pracy zawodowej nabywany jest inaczej niż urlop kolejny. Dopiero po przepracowaniu każdego miesiąca pracownikowi przysługuje jedna część tego urlopu. Przy ustalaniu wymiaru pierwszego urlopu brany jest pod uwagę staż pracy pracownika oraz tzw. okresy zaliczalne na mocy przepisów prawa pracy.
Prawo do pierwszego urlopu
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Do stażu, od którego zależy prawo do urlopu, wlicza się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia, bez względu na sposób ustania stosunku pracy i przerwy między tymi okresami (art. 1541 § 1 K.p.).
Jak wynika z powołanych regulacji, pierwszy urlop pracownik nabywa z dołu, czyli po przepracowaniu pełnego miesiąca. Ponadto wymiar tego urlopu ustalany jest za każdy miesiąc pracy jako 1/12 z wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Urlop ten nosi nazwę „urlopu cząstkowego”.
Dotychczas pojęcie „urlop przysługujący po przepracowaniu roku” było interpretowane w ten sposób, że do wyliczeń przyjmowało się taki wymiar urlopu, jaki pracownikowi miał przysługiwać, jeżeli do okresu zaliczanego do stażu urlopowego został dodany jeszcze rok pracy. Tak też do tej pory pisaliśmy na łamach Gazety Podatkowej. Jednak odmienne stanowisko w tej sprawie zajęło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Resort pracy udostępnił naszemu Wydawnictwu pismo w tej sprawie 9 grudnia 2016 r. (patrz ramka).
| „(…) Wymiar przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego oznacza liczbę dni przysługującego wypoczynku, określonego w art. 154 § 1 K.p. uzależnionego od ogólnego stażu pracy pracownika. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat i 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego wlicza się okres pozostawania w stosunku pracy u poprzednich pracodawców i u aktualnego pracodawcy. Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego wlicza się z mocy przepisu art. 155 Kodeksu pracy, wskazaną w tym przepisie liczbę lat z tytułu ukończenia określonego poziomu szkoły. W okresie zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu uwzględnia się także tzw. okresy zaliczalne, które nie są okresami pozostawania w stosunku pracy lecz z mocy przepisów szczególnych podlegają zaliczeniu do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Przykładem takiego okresu zaliczanego do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego jest okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium przez stażystę (…). W sytuacji przedstawionej w piśmie, jeżeli pracownik z wykształceniem wyższym posiada dodatkowy okres zaliczalny np. roczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium, to zdaniem resortu wymiar urlopu pracownika podejmującego pierwszą pracę po przepracowaniu pełnego miesiąca należy liczyć z wymiaru 20 dni, ponieważ w dniu ustalenia prawa do tego urlopu nie posiada on 10-letniego stażu urlopowego”. |
Zdaniem Ministerstwa staż urlopowy pracownika w pierwszym roku zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, należy ustalać bez doliczania jednego roku pracy do okresu pracy posiadanego na dzień nabycia prawa do urlopu cząstkowego.
Liczenie stażu urlopowego
Staż pracy, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, należy ustalać w oparciu o potoczne zasady liczenia terminów. Jak bowiem uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 1996 r., sygn. akt I PKN 47/96: „Sposób liczenia terminów określonych w art. 112 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm. – przyp. red.) nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych – np. określonych w art. 153 czy 156 § 1 K.p.”.
Zatem, niezależnie czy ustalamy staż pracy dla nabycia prawa do pierwszego czy kolejnego urlopu, należy stosować potoczny sposób liczenia terminów. Oznacza to, że np. miesięczny okres zatrudnienia, który rozpoczął się 1 stycznia, upłynie 31 stycznia. Natomiast roczny okres liczony od 10 lutego zakończy się 9 lutego następnego roku.
Należy jednak zaznaczyć, że gdy okres pracy ma charakter przerywany, staż liczy się w miesiącach i dniach, przyjmując, że termin upływa w przeddzień dnia odpowiadającego nazwie dnia początkowego. Przy czym miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć (art. 114 K.c. w związku z art. 300 K.p.). W przypadku nieciągłych okresów pracy mają więc zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.
| Przykład
Od 1 lutego 2017 r. w firmie zatrudniono absolwenta studiów wyższych w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony. Pracownik ten w 2016 r. odbył roczny staż z prawem do stypendium, na który został skierowany przez urząd pracy. Nie posiada on innych okresów pracy, czy innej działalności zarobkowej. Pracownik z dniem 28 lutego 2017 r. nabędzie prawo do pierwszej części urlopu cząstkowego. Biorąc pod uwagę powołane stanowisko resortu pracy, do stażu urlopowego pracownika należy przyjąć 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej i 1 rok z tytułu odbytego stażu, co daje łącznie 9 lat. Zatem wymiar jego urlopu w 2017 r. po miesiącu pracy wyniesie 1,66 dnia, tj. 1/12 × 20 dni. Według dotychczas prezentowanego poglądu do 9-letniego stażu pracownika z tytułu nauki i pracy powinno się doliczyć jeszcze rok, co łącznie dałoby 10 lat. Wówczas pracownikowi po miesiącu pracy w 2017 r. przysługiwałby urlop w wymiarze 2,16 dnia, tj. 1/12 × 26 dni. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 13 (1367) z dnia 2017-02-13
Komentarz do ustawy zasiłkowej – część I. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
