Długości okresów wypowiedzenia umów o pracę wskazują przepisy Kodeksu pracy. W pewnych okolicznościach możliwe jest jednak skrócenie tych okresów. Przepisy określają dwie podstawy prawne skrócenia okresów wypowiedzenia. W zależności od zastosowanego sposobu skrócenia wypowiedzenia pracownik może mieć prawo do odszkodowania albo go nie mieć.
Skrócenie umowy z odszkodowaniem
Możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę jednostronną decyzją pracodawcy przewiduje art. 361 K.p. W sytuacjach wskazanych w tej regulacji pracodawca może dokonać skrócenia trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony, najwyżej jednak do jednego miesiąca. Dopuszczalne jest to tylko wtedy, gdy wypowiedzenia dokonano:
- z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- z innej przyczyny (niż upadłość bądź likwidacja pracodawcy) niedotyczącej pracownika.
Regulacja ta dotyczy 3-miesięcznych wypowiedzeń umów na czas określony dopiero od 22 lutego 2016 r. Przed tą datą umów tego rodzaju nie obejmowały tak długie okresy wypowiedzenia.
W razie zastosowania skróconego wypowiedzenia na podstawie powołanej normy, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia (przykład 1). Odszkodowanie to przysługuje niezależnie od okoliczności czy po rozwiązaniu stosunku pracy były pracownik pozostaje bez pracy. Jednakże w przypadku, gdy pracownik w okresie, za który przysługuje mu odszkodowanie, nie był nigdzie zatrudniony, okres ten wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia.
Niedopuszczalne jest jednostronne skrócenie przez pracodawcę innych niż 3-miesięczne okresów wypowiedzenia.
W kwestii terminu, w jakim pracodawca ma obowiązek złożyć oświadczenie woli o skróceniu okresu wypowiedzenia orzekał Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 19 grudnia 1990 r., sygn. akt I PR 391/90, SN uznał, że: „Norma art. 361 § 1 k.p. dotyczy wyłącznie jednostronnego skrócenia przez zakład pracy trzymiesięcznego wypowiedzenia i nie obejmuje wypadków, gdy skrócenie okresu wypowiedzenia następuje w drodze porozumienia stron, nawet wtedy gdy inicjatywa zawarcia takiego porozumienia wychodzi od pracodawcy. Oświadczenie woli zakładu pracy o skróceniu okresu wypowiedzenia w trybie art. 361 § 1 k.p. może być złożone tylko łącznie z wypowiedzeniem umowy o pracę, a nie w okresie późniejszym”.
Należy podkreślić, że skrócenie przez pracodawcę okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub określony w trybie art. 361 § 1 K.p. powoduje rozwiązanie tej umowy z upływem skróconego okresu, a nie przewidzianego w Kodeksie pracy.
Dwustronne porozumienie
Drugi sposób skrócenia wypowiedzenia jest możliwy do zastosowania już po złożeniu wypowiedzenia umowy o pracę. Nie można go jednak wprowadzić jednostronnie, tylko za zgodą obu stron stosunku pracy. Ponadto umowne skrócenie okresu wypowiedzenia dotyczy każdego rodzaju umowy o pracę i każdej długości wypowiedzenia.
Na mocy art. 36 § 6 K.p., strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Przy czym ustalenie wcześniejszego terminu zakończenia umowy o pracę w ten sposób nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.
Przepisy nie przewidują w tym przypadku zachowania jakichś szczególnych wymogów formalnych. Nie jest bowiem nawet określona forma takiego porozumienia, chociaż ze względów dowodowych wskazana jest forma pisemna. Przepisy nie regulują ponadto, z czyjej inicjatywy może nastąpić takie porozumienie, co wskazuje, że może z nim wystąpić każda ze stron stosunku pracy. Nie ma też potrzeby uzasadniania porozumienia w sprawie skrócenia wypowiedzenia.
Jeżeli jednak jedna ze stron nie wyrazi zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę, umowa ta rozwiąże się po upływie ustawowego okresu wypowiedzenia.
Przy skróceniu okresu wypowiedzenia na podstawie art. 36 § 6 K.p. przepisy nie przewidują dla pracownika odszkodowania za skrócony okres, a wynagrodzenie przysługuje mu tylko do dnia ustania zatrudnienia.
Warto dodać, że przepisy z zakresu prawa pracy dopuszczają też taką sytuację, w której po zastosowaniu przez pracodawcę skróconego okresu wypowiedzenia na podstawie art. 361 K.p., zostanie ustalony wcześniejszy termin rozwiązania umowy w trybie art. 36 § 6 K.p. (przykład 2).
| Przykład 1
Pracownik zatrudniony na czas nieokreślony otrzymał od pracodawcy w dniu 25 marca 2016 r. 3-miesięczne wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Wraz z tym wypowiedzeniem wręczono mu oświadczenie o skróceniu wypowiedzenia do jednego miesiąca, czyli do 30 kwietnia 2016 r. Pracownikowi za okres dwóch miesięcy, o które skrócono wypowiedzenie, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za ten czas, ze względu na zastosowanie do jego wypowiedzenia art. 361 § 1 K.p.
Pracodawca wypowiedział w dniu 24 marca 2016 r. pracownikowi zatrudnionemu na czas nieokreślony umowę o pracę i jednostronną decyzją złożoną łącznie z wypowiedzeniem skrócił je do jednego miesiąca. Już po otrzymaniu wypowiedzenia pracownik wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o skrócenie okresu wypowiedzenia na mocy art. 36 § 6 K.p. Zaproponował jako termin rozwiązania umowy 12 kwietnia 2016 r., ze względu na okoliczność podjęcia nowej pracy. Pracodawca wyraził zgodę na propozycję pracownika i zawarł z nim stosowne porozumienie w tej sprawie. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 27 (1277) z dnia 2016-04-04
GOFIN poleca praktyczny serwis internetowy www.VademecumKsiegowego.pl
